Hóa học 9 Bài 9: Tính chất hóa học của muối

• Muối tác dụng với kim loại (tạo muối mới + kim loại mới)

Cu+ AgNO₃ → Cu(NO₃)₂ + 2Ag

Kim loại Ag sinh ra, bám vào dây đồng và dung dịch có màu xanh của Cu(NO₃)₂ 

• Muối tác dụng với axit (tạo muối mới, axit mới)

Lưu ý: Với sản phẩm sinh ra là axit yếu sẽ không tồn tại mà chuyển hóa thành chất bền hơn.

H₂SO₄ + BaCl₂ → BaSO₄ + 2HCl

• Muối tác dụng với muối (tạo muối mới 1 + muối mới 2)

AgNO₃ + NaCl → AgCl + NaNO₃.

Kết tủa trắng chính là AgCl sinh ra.

• Muối tác dụng với bazơ (tạo muối mới + bazơ mới)

H₂SO₄l + Cu(OH)₂ → CuSO₄ + 2H₂O

Fe(OH)₃ + 3HCl → FeCl₃ + 3H₂O

Ba(OH)₂ + 2HNO₃ →  Ba(NO₃)₂ + 2H₂O 

• Phản ứng phân huỷ muối

Một số muối ở nhiệt độ cao sẽ bị phân huỷ.

2KClO₃   2KCl + 3O₂

Các phản ứng trong dung dịch của muối với Axit, Bazơ và Muối xảy ra có sự trao đổi các thành phần với nhau tạo ra những hợp chất mới.

• Phản ứng trao đổi

Là phản ứng hóa học, trong đó hai hợp chất tham gia phản ứng trao đổi với nhau những thành phần cấu tạo của chúng để tạo ra những hợp chất mới.

• Điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi:

Phản ứng trao đổi trong dung dịch của các chất chỉ xảy ra nếu sản phẩm tạo thành có chất không tan hoặc chất khí.

Hoàn thành sơ đồ phản ứng sau đây:

Hướng dẫn giải

Fe + 2HCl → FeCl₂ + H₂

FeCl₂ + Ag₂SO₄ → FeSO₄ + 2AgCl↓

FeSO₄ + Ba(NO₃)₂ → Fe(NO₃)₂ + BaSO₄↓

Fe(NO₃)₂ + 2KOH → Fe(OH)₂ + 2KNO₃

Fe(OH)₂ + O₂  \(\xrightarrow{{{t^o}}}\) Fe₂O₃ + H₂O

2Fe + 3Cl₂  \(\xrightarrow{{{t^o}}}\) 2FeCl₃

2FeCl₃ + 3Ag₂SO₄ → Fe₂(SO₄)₃ + 6AgCl↓

Fe₂(SO₄)₃ + 3Ba(NO₃)₂ → 2Fe(NO₃)₃ + 3BaSO₄↓

Fe(NO₃)₃ + 3KOH → Fe(OH)₃ + 3KNO₃

2Fe(OH)₃ \(\xrightarrow{{{t^o}}}\)  Fe₂O₃ + H₂O

2FeCl_{2 (lục nhạt)}+ Cl₂ → 2FeCl_{3(vàng nâu)}

2FeCl₃ + Fe → 3FeCl₂

10FeSO₄ + 2KMnO₄ + 8H₂SO₄  → 5Fe₂(SO₄)₃ + K₂SO₄ + 2MnSO₄ + 8H₂O

Fe₂(SO₄)₃ + Fe → 3FeSO₄

4Fe(NO₃)₂ + O₂ + 4HNO₃ → 4Fe(NO₃)₃ + 2H₂O

2Fe(NO₃)₃ + Cu → 2Fe(NO₃)₂ + Cu(NO₃)₂

4Fe(OH)_{2(trắng xanh)}   + O₂ + 2H₂O → 4Fe(OH)_{3(nâu đỏ)}

Cho H₂SO₄ loãng, dư tác dụng với hỗn hợp gồm Mg và Fe thu được 2,016 lít khí ở đktc. Nếu hỗn hợp kim loại này tác dụng với dd FeSO₄ dư thì khối lượng hỗn hợp trên tăng lên 1,68 gam.

    a. Viết phương trình phản ứng hóa học

    b. Tìm khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp trên

Hướng dẫn giải

a. Ta có phương trình hóa học:

Mg   +   H₂SO₄  →  MgSO₄   +  H₂↑       (1)

x mol                      x mol           x mol

Fe   +    H₂SO₄  → FeSO₄   +   H₂↑        (2)

y mol                        y mol        y mol

Cho hỗn hợp kim loại trên vào dd FeSO₄ dư thì Mg tác dụng hết (Fe không tác dụng) theo phương trình sau:

Mg   +    FeSO₄  →  MgSO₄   +  Fe         (3)

 x mol                                      x mol

Khối lượng hỗn hợp tăng lên 1,68 gam là khối lượng chênh lệch giữa Fe mới tạo ra và Mg đã phản ứng.

 b. Ta có số mol của khí H₂ là 0,09 mol

theo phương trình (1) và (2) ta có hệ phương trình :   

\(\left\{ \begin{gathered}
  x{\text{ }} + {\text{ }}y{\text{ }} = {\text{ }}0,09 \hfill \\
  56y{\text{ }}--{\text{ }}24x{\text{ }} = {\text{ }}1,68 \hfill \\ 
\end{gathered}  \right.\)

Giải hệ phương trình trên ta được nghiệm: x = 0,0525; y = 0,0375

Vậy khối lượng của 2 kim loại trên là :

   m_Fe = 0,0375. 56 = 2,1 (gam)

   m_Mg = 0,0525. 24 = 1,26 (gam)

Hãy nhận biết các chất dưới đây bằng phương pháp hóa học: 3 ống nghiệm không màu đựng 3 dung dịch NaCl, NaOH, Na₂SO₄

Hướng dẫn giải

Lần 1: Dùng quỳ tím sẽ chia thành 2 nhóm:

- NaOH: chuyển sang màu xanh

- NaCl, Na₂SO₄: không chuyển màu

Lần 2: Dùng Ba(OH)₂ nhận biết NaCl và Na₂SO₄:

- Na₂SO₄: xuất hiện kết tủa trắng của BaSO₄

Na₂SO₄ + Ba(OH)₂ → BaSO₄ + H₂O

- NaCl: không có hiện tượng gì

Câu 1: Nếu chỉ dùng dung dịch NaOH thì có thể phân biệt được hai muối trong mỗi cặp chất sau được không?

a) Dung dịch Na₂SO₄ và dung dịch Fe₂(SO₄)₃.

b) Dung dịch Na₂SO₄ và dung dịch CuSO₄.

c) Dung dịch Na₂SO₄ và dung dịch BaCl₂.

Giải thích và viết phương trình hoá học.

Câu 2: Có những muối sau: CaCO₃, CuSO₄, MgCl₂. Hãy cho biết muối nào có thể điều chế bằng phương pháp sau:

a) Axit tác dụng với bazơ.

b) Axit tác dụng với kim loại.

c) Muối tác dụng với muối.

d) Oxit bazơ tác dụng với oxit axit.

Viết các phương trình hoá học.

Câu 3: Trộn 30 ml dung dịch có chứa 2,22 g CaCl₂ với 70 ml dung dịch có chứa 1,7 g AgNO₃.

a. Hãy cho biết hiện tượng quan sát được và viết phương trình hóa học.

b. Tính khối lượng chất rắn sinh ra.

c. Tính nồng độ của chât còn lại trong dung dịch sau phản ứng. Cho rằng thể tích của dung dịch thay đổi không đáng kể.

Câu 1: Cho dung dịch axit sunfuric loãng tác dụng với muối natrisunfit (Na₂SO₃). Chất khí nào sinh ra?

A. Khí hiđro

B. Khí oxi

C. Khí lưu huỳnhđioxit

D. Khí hiđro sunfua

Câu 2: Cho phương trình phản ứng: Na₂CO₃ +  2HCl   →    2NaCl  + X  + H₂O. X là:

A. CO

B. CO₂

C. H₂

D. Cl₂

Câu 3: Dung dịch tác dụng được với các dung dịch: Fe(NO₃)₂, CuCl₂ là:

A. Dung dịch NaOH

B. Dung dịch HCl

C. Dung dịch AgNO₃

D. Dung dịch BaCl₂

Câu 4: Để làm sạch dung dịch đồng nitrat Cu(NO₃)₂ có lẫn tạp chất bạc nitrat AgNO₃. Ta dùng kim loại:

A. Mg.

B. Cu.

C. Fe.

D. Au.

Câu 5: Để nhận biết 3 lọ mất nhãn đựng 3 dung dịch CuCl₂, FeCl₃, MgCl₂ ta dùng:

A. Quỳ tím

B. Dung dịch Ba(NO₃)₂

C. Dung dịch AgNO₃

D. Dung dịch KOH

Sau bài học cần nắm:

• Các tính chất hóa học đặc trưng của muối và phản ứng trao đổi ion trong dung dịch.
• Vận dụng vào các bài tập có liên quan.