Giải bài tập SGK Vật lý 6 Bài 7: Tìm hiểu kết quả tác dụng của lực

Hãy tìm bốn thí dụ cụ thể để minh họa những sự biến đổi chuyển động.

Phương pháp giải

Để tìm bốn thí dụ cụ thể để minh họa những sự biến đổi chuyển động dựa vào những sự biến đổi chuyện động cụ thể như:

• Vật đang chuyển động bị dừng lại.
• Vật đang đứng yên, bắt đầu chuyển động.
• Vật chuyển động nhanh lên.
• Vật chuyển động chậm lại.
• Vật đang chuyển động theo hướng này bỗng chuyển động theo hướng khác.

Hướng dẫn giải

4 ví dụ minh họa những sự biến đổi chuyển động:

• Quả bóng đang nằm yên trên sân, chịu lực đá từ chân cầu thủ quả bóng chuyển động.

• Một chiếc xe đang chuyển động nếu ta dùng tay kéo xe ngược lại thì xe sẽ chuyển động chậm đi, nếu ta dùng tay đẩy theo chiều chuyển động của xe thì xe sẽ chuyển động nhanh lên.

• Đứa bé dùng tay đẩy quả bóng nhựa đi một đoạn rồi dừng lại. Như vậy em bé đã dùng lực tác dụng lên quả bóng làm biến đổi chuyển động của quả bóng.

• Khi quả cầu đang bay lên cao thì chuyển động của nó luôn luôn bị đổi hướng. Điều đó chứng tỏ luôn luôn có lực tác dụng lên quả cầu làm đổi hướng chuyển động của nó. Lực này chính là lực hút của Trái Đất (trọng lượng của vật).

Hãy trả lời câu hỏi nêu ở đầu bài. Làm sao biết trong hai người, ai đang giương cung, ai chưa giương cung?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần quan sát hình ảnh đầu bài, phân tích hình dạng dây cung và lực tác dụng lên nó.

Hướng dẫn giải

Người đang giương cung tác dụng lực vào cung làm cho dây cung và cánh cung bị biến dạng. Do đó người thứ nhất đang giương cung, người thứ hai chưa giương cung.

Trong thí nghiệm ở bài 6 (H.6.1), đang giữ xe, ta đột nhiên buông tay không giữ xe nữa. Nhận xét về kết quả tác dụng của lò xo lá tròn lên xe lúc đó.

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần tiến hành thí nghiệm hình 6.1

Hướng dẫn giải

Buộc sợi dây vào một xe lăn, rồi thả cho xe chạy xuống từ đỉnh một dốc nghiêng. Hãy tìm cách giữ dây, sao cho xe chỉ chạy đến lưng chừng dốc thì dừng lại (H.7.1)

Nhận xét về kết quả của lực mà tay ta tác dụng lên xe thông qua sợi dây.

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần quan sát thí nghiệm hình 7.1

Hướng dẫn giải

Trong thí nghiệm ở hình, lực mà tay ta tác dụng lên xe thông qua sợi dây đã làm cho xe đang chuyển động thì dừng lại.

Đặt một lò xo lá tròn nằm ngang ở lưng chừng dốc. Thả một hòn bi lăn từ đỉnh dốc xuống sao cho nó va chạm vào thành bên của lò xo (H.7.2).

Nhận xét về kết quả của lực mà lò xo tác dụng lên hòn bi khi va chạm.

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần quan sát thí nghiệm ở hình 7.2

Hướng dẫn giải

Trong thí nghiệm ở trên, lực mà lo xo tác dụng lên hòn bi khi va chạm làm cho hòn bi chuyển động theo hướng khác.

Lấy tay ép hai đầu một lò xo. Nhận xét về kết quả của lực mà tay tác dụng lên lò xo.

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta thực hành dùng tay ta tác dụng lên lò xo làm cho lò xo và rút ra nhận xét.

Hướng dẫn giải

Chọn cụm từ thích hợp trong khung để điền vào chỗ trống trong các câu sau:

a) Lực đẩy mà lò xo lá tròn dụng lên xe lăn đã làm (1)......... xe.

b) Lực mà tay ta (không qua sợi dây) tác dụng lên xe lăn khi đang chạy đã làm (2).........xe.

c) Lực mà lò xo lá tròn tác dụng lên hòn bi khi va chạm đã làm (3)............. hòn bi.

d) Lực mà tay ta ép vào lò xo đã làm (4)........ lò xo.

Phương pháp giải

Để điền từ thích hợp trong khung để điền vào chỗ trống ta cần nắm phân tích kết quả tác dụng của lực trong các câu trên.

Hướng dẫn giải

a) Lực đẩy mà lò xo lá tròn dụng lên xe lăn đã làm biến đổi chuyển động của xe.

b) Lực mà tay ta (không qua sợi dây) tác dụng lên xe lăn khi đang chạy đã làm biến đổi chuyển động của xe.

c) Lực mà lò xo lá tròn tác dụng lên hòn bi khi va chạm đã làm biến đổi chuyển động của hòn bi.

d) Lực mà tay ta ép vào lò xo đã làm biến dạng lò xo.

Vậy, các từ cần điền vào chỗ trống là:

(1) - biến đổi chuyển động của;             (2) - biến đổi chuyển động của;

(3) - biến đổi chuyển động của;             (4) - biến dạng.

Hãy viết đầy đủ câu dưới đây:

Lực mà vật A tác dụng lên vật B có thể làm (1)......................vật B hoặc làm (2)................... vật B. Hai kết quả này có thể cùng xảy ra.

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm: Lực tác dụng lên một vật có thể làm cho vật đó bị biến đổi chuyển động hoặc bị biến dạng hoặc cả hai.

Hướng dẫn giải

Lực mà vật A tác dụng lên vật B có thể làm biến đổi chuyển động của vật B hoặc làm biến dạng vật lý. Hai kết quả này có thể cùng xảy ra.

Vậy, các từ cần điền vào chỗ trống là:

(1) - biến đổi chuyển động của

(2) - biến dạng.

Hãy nêu 3 thí dụ về lực tác dụng lên một vật làm biến đổi chuyển động của vật.

Phương pháp giải

Để nêu được 3 thí dụ ta cần căn cứ cào những sự biến đổi chuyện động cụ thể như:

• Vật đang chuyển động bị dừng lại.
• Vật đang đứng yên, bắt đầu chuyển động.
• Vật chuyển động nhanh lên.
• Vật chuyển động chậm lại.
• Vật đang chuyển động theo hướng này bỗng chuyển động theo hướng khác.

Hướng dẫn giải

Ba ví dụ về lực tác dụng lên một vật làm biến đổi chuyển động của vật:

• Gió thổi làm cho quỹ đạo chuyển động của các giọt mưa cong đi.

• Khi đóng đinh vào tường, búa tác dụng vào đinh làm đinh đang đứng yên chuyển động ngập sâu vào tường.

• Khi chơi bắn bi, tay búng vào một hòn bi đang đứng yên trên mặt ngang thì viên bi sẽ chuyển động.

Hãy nêu 3 thí dụ về lực tác dụng lên vật làm vật biến dạng.

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần liên hệ thực tế liên quan đến lực tác dụng lên vật làm vật biến dạng.

Hướng dẫn giải

Ba ví dụ về lực tác dụng lên một vật làm vật biến dạng:

• Dùng tay nén hai đầu lò xo lại, ta thấy cả lò xo và tay đều biến dạng.

• Khi ngồi trên tấm đệm ta thấy đệm bị lún xuống.

• Khi cái vợt đập vào một quả bóng thì cả vợt lẫn bóng đều bị biến dạng.

Hãy nêu một thí dụ về lực tác dụng lên một vật có thể gây ra đồng thời hai kết quả nói trên.

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần liên hệ thực tế liên quan đến đến lực tác dụng lên một vật có thể gây ra đồng thời hai kết quả là làm vật biến đổi chuyển động hoặc bị biến dạng.

Hướng dẫn giải

Một ví dụ về lực tác dụng lên một vật vừa làm vật biến dạng lại vừa làm vật biến đổi chuyển động:

Một quả bóng cao su đang nằm yên trên mặt đất, dùng chân đá mạnh quả bóng thì quả bóng vừa bị biến dạng, vừa biến đổi chuyển động.