Soạn bài Tục ngữ về con người và xã hội Ngữ văn 7 siêu ngắn

(1) Một mặt người bằng mười mặt của

- Nghĩa của câu tục ngữ: Giá trị của con người hơn cả tiền bạc.

- Giá trị câu tục ngữ: Nhấn mạnh giá trị con người.

- Giá trị kinh nghiệm mà câu tục ngữ thể hiện: Cần phải biết nâng niu bản thân hơn.

(2) Cái răng, cái tóc là gốc con người 

- Nghĩa của câu tục ngữ: Cái răng, cái tóc nói lên được con người ra sao.

- Giá trị câu tục ngữ: Tính nết tốt đẹp.

- Giá trị kinh nghiệm mà câu tục ngữ thể hiện: Chú ý đến mặt hình thức.

(3) Đói cho sạch, rách cho thơm: 

- Nghĩa của câu tục ngữ: Nghèo nhưng vẫn giữ phẩm chất tốt đẹp.

- Giá trị câu tục ngữ: Rèn luyện phẩm chất.

- Giá trị kinh nghiệm mà câu tục ngữ thể hiện: Không được tham lam.

(4) Học ăn, học nói, học gói, học mở:

- Nghĩa của câu tục ngữ: Học những cách thức quen thuộc.

- Giá trị câu tục ngữ: Biết ứng xử trong cuộc sống.

- Giá trị kinh nghiệm mà câu tục ngữ thể hiện: Biết giao tiếp.

(5) Không thầy đố mày làm nên:

- Nghĩa của câu tục ngữ: Vai trò của việc dạy dỗ từ thầy cô.

- Giá trị câu tục ngữ: Nêu lên sự quan trọng của người thầy.

- Giá trị kinh nghiệm mà câu tục ngữ thể hiện: Sự biết ơn thầy cô.

(6) Học thầy không tày học bạn:

- Nghĩa của câu tục ngữ: Vai trò của học bạn.

- Giá trị câu tục ngữ: Nên biết học hỏi.

- Giá trị kinh nghiệm mà câu tục ngữ thể hiện: Mở rộng phạm vi học hỏi.

(7) Thương người như thể thương thân:

- Nghĩa của câu tục ngữ: Biết cách yêu thương.

- Giá trị câu tục ngữ: Ứng xử nhân văn.

- Giá trị kinh nghiệm mà câu tục ngữ thể hiện: Phẩm chất tốt đẹp.

(8) Ăn quả nhớ kẻ trồng cây

- Nghĩa của câu tục ngữ: Biết nhớ ơn người đã mang đến thành quả.

- Giá trị câu tục ngữ: Rèn luyện lòng nhớ ơn.

- Giá trị kinh nghiệm mà câu tục ngữ thể hiện: Sống phải biết nhân nghĩa.

(9) Một cây làm chẳng nên non/ Ba cây chụm lại nên hòn núi cao

- Nghĩa của câu tục ngữ: Sự đoàn kết làm nên thành công.

- Giá trị câu tục ngữ: Nhấn mạnh yếu tố đoàn kết.

- Giá trị kinh nghiệm mà câu tục ngữ thể hiện: Thái độ sống đoàn kết.

So sánh hai câu tục ngữ sau:

- Không thầy đố mày làm nên.

- Học thầy không tày học bạn. 

=> Hai câu tục ngữ này có nghĩa khác nhau nhưng đều có một điểm chung đó là hai tục ngữ đều nêu mối quan hệ thầy trò, đánh giá vai trò của người thầy và xác định việc tiếp thu học hỏi từ bạn bè.

Nhận xét chung:

- Câu tụ ngữ "Học thầy không tày học bạn" được tác giả dân gian sử dụng quan hệ so sánh đặc sắc để nói lên vai trò của việc học bạn.

- Câu tụ ngữ "Một con ngựa đau cả tàu bỏ cỏ" mang những nét nghĩa ẩn dụ đặc sắc, chúng ta thấy câu tục ngữ từ nghĩa đen chuyển sang nghĩa bóng là con người, cá thể trong một tập thể, cần được tương hỗ, yêu thương.

- Câu tụ ngữ "Cái răng, cái tóc là góc con người" nhằm thể hiện rằng răng, tóc được hiểu là những yếu tố hình thức nói chung - hình thức nói lên lối sống, phẩm cách.

Sưu tầm thêm một số câu tục ngữ:

- Máu chảy ruột mềm.

- Ở chọn nơi, chơi chọn bạn.

- Trọng của hơn trọng người.

- Ăn cháo đá bát.