Giải bài tập SGK Lịch Sử 10 Bài 24: Tình hình văn hóa ở các thế kỉ XVI-XVIII

Phân tích đặc điểm và ý nghĩa của văn học Việt Nam ở các thế kỉ XVI - XVIII.

Phương pháp giải

Dựa vào nội dung SGK Lịch sử 10 trang 124 và các kiến thức đã học học sinh phân tích đặc điểm và ý nghĩa của văn học Việt Nam ở các thế kỉ XVI - XVIII để trả lời.

Gợi ý trả lời

* Đặc điểm:

- Văn học chữ Hán: mất dần vị thế.

+ Tuy vậy, ở Đàng Trong, xuất hiện một số nhà thơ, hội thơ, nhà nghiên cứu biên soạn các sưu tập thơ văn, một số người viết truyện kí,… góp phần làm cho văn học thêm phong phú.

- Văn học chữ Nôm: phát triển.

+ Xuất hiện nhiều nhà thơ Nôm nổi tiếng như: Nguyễn Bỉnh Khiêm, Phùng Khắc Khoan, Đào Duy Từ,…

+ Hình thành những áng thơ Nôm bất hủ như: Chinh phụ ngâm, Cung oán ngâm khúc,…

- Văn học dân gian: phát triển.

+ Trong nhân dân hình thành và phát triển một trào lưu văn học dân gian khá rầm rộ, nhân dân sáng tác hàng loạt ca dao, tục ngữ, truyện cười, truyện dân gian,…

+ Văn học dân gian ở các vùng dân tộc ít người cũng phát triển, phản ánh cuộc sống tinh thần và tâm linh của người dân đương thời.

* Ý nghĩa:

- Đem lại sự đa dạng phong phú cho văn học Việt Nam.

- Thể hiện năng lực sáng tạo của nhân dân và làm cho văn học mang đậm màu sắc nhân dân.

Lập bảng thống kê các loại hình nghệ thuật tiêu biểu của nước ta trong các thế kỉ XVI - XVIII. Nhận xét về đời sống văn hóa của nhân dân ta thời đó.

Phương pháp giải

Dựa vào nội dung SGK Lịch sử 10 trang 123 về các loại hình nghệ thuật tiêu biểu của nước ta trong các thế kỉ XVI - XVIII để trả lời và nên nhận xét về đời sống văn hóa của nhân dân.

Gợi ý trả lời

- Kiến trúc, điêu khắc: Nhiều công trình có giá trị: Chùa Thiên Mụ (Huế), tượng Phật Bà Quan Âm nghìn mắt nghìn tay ở chùa Bút Tháp (Bắc Ninh), các tượng La Hán ở chùa Tây Phương (Hà Nội)… một số tượng nhân vật (vua, chúa), tranh vẽ chân dung.

- Nghệ thuật dân gian: Được thể hiện trên các vì, kèo ở các đình làng với các hình điêu khắc những cảnh sinh hoạt thường ngày của nhân dân như đi cày, đi bừa, đấu vật…

- Nghệ thuật sân khấu: Nhiều làng có phường tuồng, phường chèo, phổ biến hàng loạt các làn điệu dân ca mang tính địa phương đậm nét như quan họ, hát dặm, hò, vè, lí, sim lượn…

* Nhận xét:

- Những thành tựu trên đã phản ánh trình độ phát triển cao, sự đa dạng phong phú của đời sống văn hoá của nhân dân ta.

- Thể hiện sức sáng tạo của nhân dân trong lĩnh vực văn hoá.

Thống kê các thành tựu khoa học - kĩ thuật các thế kỉ XVI - XVIII. Nhận xét về ưu điểm và hạn chế của nó.

Phương pháp giải

Tự nội dung chủ yếu trong SGK Lịch sử 10 trang 123 về để những thành tựu khoa học - kĩ thuật các thế kỉ XVI - XVIII để trả lời và nêu các ưu, nhược điểm của những thành tựu này.

Gợi ý trả lời

- Sử học: Ô châu cận lục, Đại Việt thông sử, Phủ biên tạp lục, Đại Việt sử kí tiền biên,… đặc biệt là bộ sử kí bằng chữ Nôm Thiên Nam ngữ lục.

- Địa lí: Tập bản đồ Thiên Nam tứ chí lộ đồ thư,…

- Quân sự: Tập Hổ trướng khu cơ của Đào Duy Từ,…

- Y học: Bộ sách y dược của Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác,…

- Triết học: Một số bài thơ, tập sách của Nguyễn Bỉnh Khiêm, Lê Quý Đôn

- Kĩ thuật: Đúc súng đại bác theo kiểu phương Tây, đóng thuyền chiến, xây thành lũy,…

* Nhận xét:

- Ưu điểm: Những thành tựu khoa học đã diễn ra trên nhiều lĩnh vực hơn các thế kỉ trước, có nhiều tác phẩm có giá trị.

- Hạn chế: Do những hạn chế về quan niệm và giáo dục đương thời đã làm cho khoa học tự nhiên không có điều kiện phát triển. Trong lĩnh vực kĩ thuật, việc ứng dụng những thành tựu từ bên ngoài cũng chủ yếu dừng lại ở việc chế tạo thử chứ chưa phát triển.