Giải bài tập SGK Vật lý 9 Bài 26: Ứng dụng của nam châm

Tại sao khi đóng công tắc K để dòng điện chạy vào trong mạch điện 1 thì động cơ M ở mạch điện 2 làm việc?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm: Nam châm có khả năng hút các vật bằng sắt.

Hướng dẫn giải

Khi đóng công tắc K để dòng điện chạy trong mạch điện 1 thì nam c làm mạch điện 2 trở thành mạch kín. Khi đó có dòng điện chạy trong mạch điện 2 và động cơ M ở mạch 2 làm việc.

Nghiên cứu sơ đồ hình 26.4 SGK để nhận biết các bộ phận chính của hệ thông chuông báo động và cho biết:

- Khi đóng cửa, chuông có kêu không? Tại sao?

- Tại sao chuông lại kêu khi cửa bị hé mở?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm: Nam châm có khả năng hút các vật bằng sắt, khimạch điện hở nam châm điện sẽ mất hết từ tính.

Hướng dẫn giải

• Khi đóng cửa, mạch điện 1 kín, có dòng điện qua nam châm điện N. Nam châm sẽ hút được miếng sắt non S → mạch điện 2 bị ngắt → chuông sẽ không kêu.
• Chuông kêu vì cửa mở đã làm mạch điện 1 hở, nam châm điện mất hết từ tính, sẽ nhả miếng sắt non làm miếng sắt rơi xuống và tự động đóng mạch điện 2 → có dòng điện chạy qua chuông làm chuông kêu.

Trong bệnh viện, làm thế nào mà bác sĩ có thể lấy mạt sắt nhỏ li ti ra khỏi mắt của bệnh nhân khi không thể dùng panh hoặc kim? Bác sĩ đó có thể sử dụng nam châm được không? Vì sao?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm: Nam châm có khả năng hút các vật bằng sắt.

Hướng dẫn giải

Được. Vì khi đưa nam châm lại gần vị trí có mạt sắt, nam châm sẽ tự động hút mạt sắt ra khỏi mắt.

Hình 26.5 SGK mô tả cấu tạo của một rơle dòng, là 1 loại rơle mắc nốỉ tiếp với thiết bị cần bảo vệ. Bình thường, khi dòng điện qua động cơ điện ở mức cho phép thì thanh sắt s bị lò xo L kéo sang phải làm đóng thêm các tiếp điểm 1, 2. Động cơ làm việc bình thường. Giải thích vì sao khi dòng điện qua động cơ tăng quá mức cho phép thì mạch điện tự động ngắt và động cơ ngừng làm việc?

Phương pháp giải

Để trả lời câu hỏi trên ta cần nắm: Rơle điện từ là một thiết bị tự động đóng, ngắt mạch điện, bảo vệ và điều khiển sự làm việc của mạch điện.

Hướng dẫn giải

• Khi dòng điện qua động cơ tăng quá mức cho phép, tác dụng từ của nam châm điện mạnh lên, thắng lực đàn hồi của lò xo và hút chặt lấy thanh sắt S làm cho mạch điện tự động ngắt.
• Khi thanh sắt bị hút mạnh về phía nam châm điện thì nó tự động mở công tắc K. Do vậy, khi lò xo kéo thanh sắt trở lại đóng các tiếp điểm 1, 2 thì mạch điện vẫn bị ngắt. Muốn động cơ làm việc trở lại, ta phải đóng công tắc K.