Bệnh viêm họng - Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Viêm họng là một thuật ngữ y tế của tình trạng đau họng, có thể gây ngứa cổ họng và khó nuốt.

Viêm họng là một tình trạng rất phổ biến và thường xuất hiện vào giai đoạn chuyển mùa hoặc vào mùa lạnh. Để điều trị bệnh, bạn cần hiểu rõ nguyên nhân gây đau họng.

Nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm họng là do nhiễm virus. Một số virus phổ biến gây ra tình trạng này như:

• Rhovovirus, coronavirus hoặc parainfluenza là những nguyên nhân phổ biến gây viêm họng Coldadenovirus, có thể gây viêm kết mạc, còn được gọi là đau mắt đỏ và cảm lạnh;
• Virus cúm;
• Virus Epstein-Barr gây bệnh bạch cầu đơn nhân.

Bệnh bạch cầu đơn nhân có thể gây ra các triệu chứng giống bệnh cúm. Virus thường lây qua nước bọt do đó nhiều người có thể mắc bệnh khi dùng chung đồ dùng hoặc đứng gần khi người bệnh ho hay hắt hơi. Bệnh chủ yếu ảnh hưởng đến thanh thiếu niên và người trẻ tuổi.

Nhiễm vi khuẩn cũng có thể gây đau họng, mặc dù ít phổ biến hơn.

Vi khuẩn Streptococcus nhóm A thường là nguyên nhân chủ yếu gây bệnh viêm họng ở trẻ em. Tình trạng này còn được gọi là viêm họng liên cầu khuẩn.

Các vi khuẩn khác cũng có thể gây đau họng như:

• Streptococcus nhóm C và G;
• Vi khuẩn chlamydia Neisseria gonorrhoeae (gây bệnh lậu);
• Mycoplasma pneumoniae.

Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ viêm họng của một người bao gồm:

• Có tiền sử dị ứng;
• Có tiền sử viêm xoang thường xuyên;
• Hút thuốc lá hoặc tiếp xúc với khói thuốc.

Những tình trạng tương tự khác

 Tình trạng viêm ở cổ họng rất phổ biến và có thể do một số vấn đề sức khỏe gây ra:

Viêm thanh quản

Viêm thanh quản là tình trạng gây viêm ở thanh quản. 

Viêm dây thanh âm có thể gây khàn giọng. Một số người thậm chí có thể mất giọng tạm thời.

Một người có thể bị viêm thanh quản do căng dây thanh âm khi la hét hoặc nói quá nhiều.

Các nguyên nhân khác gây viêm thanh quản bao gồm:

• Dị ứng;
• Trào ngược axit dạ dày;
• Nhiễm virus;
• Nhiễm khuẩn.

Viêm amidan

Amidan là tập hợp các mô nằm ở hai bên hầu họng. Viêm amidan là kết quả của nhiễm virus hoặc vi khuẩn. Viêm amidan do vi khuẩn cũng có thể là do nhiễm vi khuẩn Streptococcus nhóm A.

Viêm amidan hiếm khi nghiêm trọng và thường tự khỏi hoặc khi dùng kháng sinh đường uống trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật cắt amidan nếu tình trạng này kéo dài hoặc tiếp tục tái phát.

Triệu chứng viêm amidan và viêm họng là tương tự nhau, bao gồm:

• Đau họng;
• Amidan đỏ và sưng;
• Chấm trắng hoặc vàng trên amidan;
• Khó nuốt;
• Đau bụng;
• Đau đầu;
• Cứng cổ.

Loét họng

Loét có thể hình thành trên cổ họng, dây thanh âm hoặc ống dẫn tiêu hóa. Nguyên nhân gây loét họng bao gồm:

• Nhiễm virus hoặc vi khuẩn;
• Tổn thương mô lót họng;
• Hóa trị;
• Axit dạ dày do nôn hoặc trào ngược axit.

Triệu chứng loét họng tương tự như viêm họng, bao gồm:

• Khó hoặc đau khi nuốt;
• Mảng trắng trong cổ họng;
• Sốt;
• Ớn lạnh;
• Sưng hạch bạch huyết;
• Buồn nôn.

Viêm họng có lây không?

Viêm họng do vi khuẩn và virus đều có thể lây lan. Các vi trùng thường sinh sống trong mũi và cổ họng của người bệnh. 

Khi người bệnh ho hoặc hắt hơi, dịch tiết chứa vi trùng sẽ bao vào không khí. Một người có thể bị viêm họng nếu:

• Hít phải những dịch tiết này;
• Chạm vào những đồ vật có dịch tiết này và đưa tay lên mặt;
• Ăn hoặc uống đồ nhiễm bẩn.

Đối với các tình trạng nhiễm virus, người bệnh thường hồi phục sau 7-10 ngày. Tuy nhiên, do thời gian ủ bệnh của virus, người bệnh có thể bị nhiễm virus trước khi các triệu chứng xuất hiện.

Các triệu chứng viêm họng thường đa dạng, phụ thuộc vào tình trạng gây ra vấn đề.

Cảm lạnh hoặc cúm có thể gây ra:

• Đau họng;
• Ngứa rát họng;
• Khô họng;
• Hắt xì liên tục;
• Sổ mũi;
• Đau đầu, ho;
• Mệt mỏi;
• Nhức mỏi cơ thể;
• Ớn lạnh;
• Sốt (cảm lạnh thường sốt nhẹ, cảm cúm sẽ sốt cao hơn).

Các triệu chứng của bệnh bạch cầu đơn nhân gồm:

• Đau họng;
• Sưng hạch bạch huyết;
• Mệt mỏi cực độ;
• Sốt ;
• Đau cơ;
• Khó chịu;
• Ăn mất ngon;
• Phát ban.

Viêm họng liên cầu khuẩn cũng có thể gây ra:

• Khó nuốt ;
• Cổ họng đỏ với các mảng trắng hoặc xám ;
• Sưng hạch bạch huyết;
• Sốt;
• Ớn lạnh ;
• Ăn mất ngon;
• Buồn nôn ;
• Vị lạ trong miệng;
• Khó chịu.

Thời gian lây nhiễm bệnh sẽ phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe tiềm ẩn của người bệnh. Nếu nhiễm virus, bạn sẽ có khả năng lây bệnh cho đến khi hết sốt. Nếu mắc liên cầu khuẩn, bạn có thể truyền vi khuẩn từ khi nhiễm bệnh cho đến 24 giờ sau khi dùng thuốc kháng sinh trị viêm họng.

Cảm lạnh thường kéo dài đến 10 ngày. Các triệu chứng bệnh, như sốt, có thể đạt đỉnh điểm trong 3-5 ngày.

Khi nào bạn nên đến gặp bác sĩ?

Bạn nên đến gặp bác sĩ nếu:

• Các triệu chứng kéo dài hơn 10 ngày;
• Cực kỳ đau hoặc khó nuốt;
• Khó thở ;
• Phát ban.

Biến chứng viêm họng

Nếu không được chữa trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến:

• Nhiễm trùng tai;
• Viêm xoang;
• Áp xe gần amidan.

Khám sức khỏe

Nếu bạn gặp phải triệu chứng viêm họng, bác sĩ sẽ kiểm tra cổ họng và tìm xem có các mảng trắng hay xám, sưng và đỏ không. Để kiểm tra sưng hạch bạch huyết, họ sẽ chạm vào hai bên cổ, dưới dái tai.

Cấy trùng cổ họng

Nếu bác sĩ nghi ngờ bạn bị viêm họng liên cầu khuẩn, họ có thể sẽ tiến hành quết mẫu dịch tiết ra từ cổ họng. Xét nghiệm này sẽ cho kết quả trong vòng vài phút nếu xét nghiệm dương tính với liên cầu khuẩn. Trong một số trường hợp, mẫu dịch sẽ được gửi đến phòng thí nghiệm để kiểm tra thêm và kết quả thường có sau 24 giờ.

Xét nghiệm máu

Nếu bác sĩ nghi ngờ một nguyên nhân khác gây ra viêm họng, họ có thể yêu cầu làm xét nghiệm máu. Xét nghiệm này có thể xác định liệu bạn có bị bạch cầu đơn nhân hay không. 

Thuốc chữa viêm họng

Nếu bị đau họng do virus, bạn không thể dùng kháng sinh và bệnh sẽ tự khỏi trong vòng 5-7 ngày.

Tuy nhiên, kháng sinh có thể hiệu quả nếu bạn bị đau họng do:

• Liên cầu khuẩn;
• Vi khuẩn chlamydia hoặc lậu.

Nếu bị cúm, bạn có thể cân nhắc dùng thuốc kháng virus. 

Biện pháp trị viêm họng tại nhà

Một số cách trị viêm họng do virus tại nhà như:

• Uống nhiều nước để tránh mất nước;
• Dùng nước ấm;
• Súc miệng bằng nước muối ấm;
• Sử dụng máy tạo độ ẩm;
• Nghỉ ngơi cho đến khi bạn thấy khỏe hơn.

Để giảm đau và hạ sốt, bạn có thể dùng các thuốc giảm đau không kê đơn, như paracetamol hoặc ibuprofen. Kẹo ngậm trị đau họng cũng có thể giúp làm dịu cổ họng đang đau đớn.

Một số biện pháp có thể giúp bạn phòng ngừa vấn đề phổ biến này như:

• Tránh dùng chung đồ ăn, thức uống và dụng cụ ăn uống ;
• Tránh đến gần người bị bệnh;
• Rửa tay thường xuyên, đặc biệt là trước khi ăn, sau khi ho hoặc hắt hơi;
• Sử dụng nước rửa tay chứa cồn hoặc rửa bằng xà phòng và nước ;
• Tránh hút thuốc và hít khói thuốc lá.

Trên đây là một số thông tin về bệnh viêm họng, nếu có bất kì dấu hiệu và triệu chứng nào như trên, các bạn nên đến các cơ sở y tế để thăm khám và điều trị kịp thời.