Soạn bài Tục ngữ về thiên nhiên và lao động, sản xuất Ngữ văn 7 tóm tắt

- Những câu tục ngữ có thể chia thành hai nhóm:

+ Nhóm 1 (câu 1,2,3,4): Những câu tục ngữ về thiên nhiên.

+ Nhóm 2 (câu 5,6,7,8): Những câu tục ngữ về lao động sản xuất.

"Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng

Ngày tháng mười chưa cười đã tối"

- Tháng năm và tháng mười có thời gian dài ngắn giữa ngày và đêm khác nhau.

- Cơ sở thực tiễn: do sự vận động của Trái Đất nên có sự thay đổi giữa ngày và đêm của tháng năm và tháng mười.

- Áp dụng: phân bố thời gian trong sinh hoạt và sản xuất sao cho hợp lí.

"Mau sao thì nắng, vắng sao thì mưa"

- Khi trời nhiều sao thời tiết sẽ nắng, khi trời ít sao và ngược lại.

- Do sự quan sát và rút ra kinh nghiệm.

"Ráng mỡ gà có nhà thì giữ"

- Câu tục ngữ ý nói khi bầu trời có màu vàng mỡ gà thì dự báo là có bão sẽ đến.

- Kinh nghiệm thực tiễn về dự đoán thời tiết..

- Phòng chống bão lũ.

"Tháng bảy kiến bò chỉ lo lại lụt"

- Nếu kiến bò lên thành từng đàn vào tháng bảy thì sắp có lũ lụt.

- Kiến là loài côn trùng khi có lụt sẽ bò lên nơi khô ráo.

"Tấc đất tấc vàng"

- Vai trò quan trọng và quý giá của đất.

- Sử dụng đất hợp lí.

"Nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền"

- Các nghề có tầm quan trọng được xếp theo thứ tự.

"Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống"

- Nêu ra những yếu tố quan trọng khi trồng lúa.

"Nhất thì, nhì thục"

- Nhắc nhở về thời vụ, chuẩn bị kĩ lưỡng đất đai trong canh tác.

Đặc điểm chung của những câu tục ngữ trên là:

- Đặc điểm đầu tiên của những câu tục ngữ trong bài mà người ta dễ nhận ra nhất, đó chính là tính ngắn gọn. Mỗi câu tục ngữ có một số lượng từ ít. Có câu rất ngắn chỉ có 4 từ như: Tấc đất, tấc vàng; Nhất thì, nhì thục.

- Thường có vần, nhất là vần lưng. Hầu như câu tục ngữ nào cũng có vần. Ví dụ: nhất thì, nhì thục; Mau sao thì nắng, vắng sao thì mưa; Ráng mỡ gà, có nhà thì giữ.

- Các vế đối xứng nhau cả về hình thức và nội dung. Ví dụ như 2 vế của câu 1 Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng/ Ngày tháng mười chưa cười đã tối.

- Lập luận chặt chẽ, giàu hình ảnh: Hình ảnh “ráng mỡ” ở chân trời báo hiệu trời sắp có mưa bão lớn.

Những câu tục ngữ khác có nội dung phản ánh những hiện tượng mưa, bão, lũ lụt:

(1) Cơn đằng đông vừa trông vừa chạy.

(5) Tháng bảy heo may, chuồn chuồn bay thì bão.

(6) Trăng quầng thì hạn, trăng tán thì mưa.

(7) Chớp đông nhay nháy, gà gáy thì mưa.