Tin học 11 Bài 3: Cấu trúc chương trình

- Một chương trình được viết bằng ngôn ngữ lập trình bậc cao thường gồm hai phần:

[ < Phần khai báo > ]

< Phần thân >

Trong đó:

• Phần khai báo: Khai báo tên chương trình, khai báo thư viện sử dụng, khai báo hằng, khai báo biến, khai báo chương trình con
• Phần thân chương trình: bao gồm dãy các lệnh được đặt trong dấu mở đầu và kết thúc

- Quy ước:

• Phần diễn giải bằng ngôn ngữ tự nhiên được đặt trong cặp dấu < và >
• Phần khai báo có thể có hoặc không được đặt trong cặp dấu [ và ]

a. Phần khai báo

- Khai báo tên chương trình:

+ Trong Pascal:

• Cú pháp: Program ;

Trong đó: Tên chương trình là tên do người lập trình đặt  theo đúng quy định về tên.

Ví dụ: Program Tinh_tong;

- Khai báo thư viện

+ Trong Pascal:

• Cú pháp: Uses < tên thư viện >;

Trong đó:

• Uses là từ khóa

• Tên các thư viện được viết cách nhau bởi dấu phẩy.

Ví dụ: Uses crt; {Thư viện crt chứa các hàm vào/ra chuẩn làm việc với màn hình và bàn phím}

+ Trong C++:

#include ;

#include ;

- Khai báo hằng:

+ Trong Pascal:

• Cú pháp: CONST < Tên hằng > = < Giá trị của hằng >;

Ví dụ: Const MaxN = 1000

- Khai báo biến:

+ Trong Pascal:

• Cú pháp: ​Var < Danh sách biến >:< kiểu dữ liệu >;

Ví dụ: Giải phương trình bậc hai: \(ax^2+bx+c = 0\) ta khai báo:

Var \(a, b, c, x_1, x_2,\) delta: real;

b. Phần thân chương trình

Phần thân chương trình bao gồm dãy lệnh trong phạm vi được xác định bởi cặp dấu hiệu BEGIN (mở đầu) và END (kết thúc), sau END có dấu chấm. 

Ví dụ:

Phần thân trong chương trình Pascal:

Begin

          [ < Dãy lệnh > ];

End.

Chương trình Pascal đưa ra thông báo "Xin chao cac ban!" và "Moi cac ban lam quen voi Pascal!"

begin

    writeln ( 'Xin chao cac ban!’);

    writeln ( ‘Moi cac ban lam quen voi Pascal ');

end.

Câu 1: Hãy chỉ ra phần khai báo, phần thân và có thể khai báo lại các biến trong chương trình sau:

Program Giai_PTB2;

Uses crt;

Var a, b: real;

     c: real;

     D: real;

     x1, x2: real;

begin

     clrscr;

     write ('Nhap a, b, c’); readln(a, b, c);

     D:= b*b – 4* a*c;

     If D < 0 then write ('PT vo nghiem')

     Else  if D = 0 then write ('N.kep x = ', -b/ (a*2));

  Else

     Write(‘x1 = ’, x1:8:3, ‘x2  =   ’, x2:8:3);

                   Readln;

                   End.

Hướng dẫn giải

Câu 1: Hãy nêu cấu trúc chung của một chương trình.

Câu 2: Hãy nêu các thành phần của chương trình.

Câu 1: Phát biểu nào sau đây là đúng?

A. Phần tên chương trình nhất thiết phải có

B. Phần khai báo bắt buộc phải có

C. Phần thân chương trình nhất thiết phải có

D. Phần thân chương trình có thể có hoặc không

Câu 2: Từ khóa USES dùng để:

A. Khai báo tên chương trình

B. Khai báo hằng

C. Khai báo biến

D. Khai báo thư viện

Câu 3: Khai báo hằng nào là đúng trong các khai báo sau:

A. Const A:50;

B. CONst A=100;

C. Const : A=100;

D. Tất cả đều sai

Câu 4: Phần thân chương trình bắt đầu bằng ….và kết thúc bằng …?

A. BEGIN…END.

B. BEGIN…END

C. BEGIN…END,

D. BEGIN…END;

Câu 5: Chọn câu phát biểu hợp lí nhất?

A. Khai báo hằng thường được sử dụng cho một giá trị tại mỗi thời điểm thực hiện chương trình

B. Biến đơn là biến chỉ nhận những giá trị không đổi và xuất hiện nhiều lần trong chương trình

C. Khai báo hằng thường được sử dụng cho những giá trị không đổi và xuất hiện nhiều lần trong chương trình

D. Trong Pascal, tất cả các biến trong chương trình đều phải có giá trị không đổi và xuất hiện nhiều lần trong chương trình

Qua bài học này, các em cần nắm được những nội dung sau:

• Biết được cấu trúc một chương trình viết bằng ngôn ngữ lập trình bậc cao.
• Hiểu rõ các phần khai báo.
• Xác định được phần thân chương trình.