Tin học 11 Bài 8: Soạn thảo, dịch, thực hiện và hiệu chỉnh chương trình

- Để thực hiện chương trình được viết bằng ngôn ngữ lập trình Pascal, ta dùng phần mềm Turbo Pascal (hay Free Pascal) để soạn thảo, sử dụng chương trình dịch để dịch chương trình đó sang ngôn ngữ máy.

- Để sử dụng Turbo pascal, trên máy tính phải có các file chương trình cần thiết, đó là:

- Turbo.exe: file chạy chương trình

• Trên môi trường MS_DOS
• Trên môi trường Windows
• Turbo.tpl: file thư viện 
• Turbo.tph: file hướng dẫn 

1.1.1. Chạy chương trình Turbo Pascal trên môi trường MS_DOS

• Trên màn hình Desktop, chọn My Computer, chọn ổ đĩa C:, chọn thư mục TP, chọn thư mục BIN, nháy đúp chuột vào biểu tượng 
• Trên màn hình Desktop, nháy đúp chuột vào biểu tượng 

1.1.2. Chạy chương trình Turbo Pascal trên môi trường WINDOWS

• Trên màn hình Desktop, chọn My Computer, chọn ổ đĩa C:, chọn thư mục TP, chọn thư mục BIN, nháy đúp chuột vào biểu tượng 
• Trên màn hình Desktop, nháy đúp chuột vào biểu tượng 

1.1.3. Màn hình làm việc của Turbo Pascal

Dòng trên của màn hình được gọi là bảng chọn, mỗi mục trong bảng chọn tương ứng với một nhóm việc ta có thể lựa chọn, hai số trên dòng cuối cùng ngăn cách nhau bằng dấu hai chấm (:) cho ta biết vị trí của con trỏ soạn thảo đang ở dòng nào và cột nào trên màn hình. 

1.2.1. Soạn thảo chương trình

- Soạn thảo: Gõ nội dung của chương trình gồm phần khai báo và các lệnh trong thân chương trình. Về cơ bản, việc soạn thảo chương trình tương tự như soạn thảo văn bản. Các thao tác tương tự một hệ soạn thảo văn bản. Sau khi gõ xong, lưu chương trình vào đĩa bằng cách nhấn phím F2 (hoặc vào File → Save), nhập tên tệp rồi nhấn phím Enter (phần mở rộng của tệp ngầm định là .pas).

- Một số phím chức năng:

• Home: Về nhanh đầu dòng.
• End: Về nhanh cuối dòng.
• Delete: Xóa chữ tại con trỏ.
• BackSpace: xoá chữ bên trái con trỏ.
• Ctrl+Y: Xoá 1 dòng.
• Alt+Back Space: Phục hồi 1 thao tác (Undo).

• Shift+ \(\leftarrow,\) \(\uparrow,\) \(\downarrow,\) \(\rightarrow\): Tô khối.

• Shift+Delete: (Cut) Cắt nội dung chọn vào bộ nhớ.

• Ctrl+Insert: (Copy) Sao chép nd chọn vào bộ nhớ.

• Shift+Insert: (Paste) Dán nd trong bộ nhớ ra màn hình tại vị trí con trỏ.

• Ctrl+K+H: Tắt dấu tô khối.

1.2.2. Biên dịch chương trình và thực hiện chương trình

- Biên dịch chương trình: Nhấn tổ hợp phím Alt+F9. Nếu chương trình có lỗi cú pháp, phần mềm sẽ hiển thị một thông báo. Cần phải sửa lỗi nếu có, lưu lại chương trình rồi tiến hành biên dịch lại cho tới khi không còn lỗi.

- Chạy chương trình: Nhấn tổ hợp phím Ctrl+F9.

- Một số phím chức năng:

• Alt+F9: kiểm duyệt chương trình và biên dịch.
• F7: Thông dịch. Nhấn F7 liên tục để chạy từng lệnh một.
• Ctrl+F9: Chạy thử chương trình.

• Đóng cửa sổ chương trình: Nhấn tổ hợp phím Alt+F3.
• Thoát khỏi phần mềm: Nhấn tổ hợp phím Alt+X.
• Mở tệp đã có: Nhấn phím F3

Câu 1: Hãy nêu cấu trúc của một chương trình

Hướng dẫn giải

Cấu trúc của chương trình như sau :

Begin

Writeln(‘xin chao cac ban!’);

Writeln(‘moi cac ban lam quen voi pascal’);

End.          

Trong đó:

• Phần khai báo có thể có hoặc không.
• Phân thân bắt buộc phải có và được bao bởi cặp Begin và End.

Câu 2: Hãy nêu một số phím chức năng dùng để biên dịch chương trình và thực hiện chương trình

Hướng dẫn giải

Một số phím chức năng:

• Alt+F9: kiểm duyệt chương trình và biên dịch.
• F7: Thông dịch. Nhấn F7 liên tục để chạy từng lệnh một.
• Ctrl+F9: Chạy thử chương trình.

Câu 1: Nêu các tổ hợp phím dùng để:

a) Thực hiện chương trình

b) Biên dịch chương trình

c) Đang ở của sổ nguồn, muốn xem lại màn hình

d) Thoát khỏi chương trình

Câu 1: Trong Turbo Pascal, để thoát khỏi chương trình:

A. Nhấn tổ hợp phím Alt + X

B. Nhấn tổ hợp phím Ctrl + E

C. Nhấn tổ hợp phím Ctrl + X

D. Nhấn tổ hợp phím Alt + E

Câu 2: Trong Turbo Pascal, để thực hiện chương trình:

A. Nhấn tổ hợp phím Shift + F9

B. Nhấn phím Ctrl + F9

C. Nhấn tổ hợp phím Ctrl + F7

D. Nhấn tổ hợp phím Alt + F9

Câu 3: Trong Turbo Pascal, đang ở cửa sổ chương trình nguồn muốn xem lại màn hình Output:

A. Nhấn tổ hợp phím Alt + F5

B. Nhấn tổ hợp phím Alt + F7

C. Nhấn tổ hợp phím Alt + F6

D. Nhấn tổ hợp phím Alt + F8

Câu 4: Trong Turbo Pascal, muốn biên dịch chương trình ta dùng tổ hợp phím:

A. Alt + F9

B. Ctrl + F9

C. Alt + F6

D. Alt + F8

Câu 5: Trong Turbo Pascal, để lưu một chương trình:

A. Nhấn tổ hợp phím Alt + F5

B. Nhấn tổ hợp phím Alt + F2

C. Nhấn phím F2

D. Nhấn phím F5

Sau khi học xong Bài 8: Soạn thảo, dịch, thực hiện và hiệu chỉnh chương trình các em cần ghi nhớ các thao tác:

• Khởi động Turbo Pascal.
• Soạn chương trình.
• Dịch lỗi cú pháp.
• Thực hiện chương trình.