Hóa học 12 Bài 36: Sơ lược về Niken, Kẽm, Chì, Thiếc

- Vị trí: Ô số 28, Nhóm: VIII B, Chu kì: 4

- Tính chất vật lí: Ni là kim loại có màu trắng bạc, rất cứng, khối lượng riêng lớn

- Tính chất hóa học: Ni là kim loại có tính khử yếu hơn sắt, tác dụng với nhiều đơn chất và hợp chất (không tác dụng với hiđro)

2Ni + O₂ → 2NiO  (đk: 500^oC)

Ni + Cl₂ → NiCl₂

- Ứng dụng: Luyện kim, mạ sắt để chống gỉ, chất xúc tác...

- Vị trí: Ô số 30, Nhóm II B, Chu kì 4

- Tính chất vật lí: Zn là kim loại có màu lam nhạt, khối lượng riêng lớn, giòn ở nhiệt độ thường, Zn ở trạng thái rắn và các hợp chất của Zn không độc. Riêng hơi của ZnO rất độc.

- Tính chất hóa học: Zn là kim loại hoạt động và có tính khử mạnh hơn sắt, tác dụng với nhiều đơn chất và hợp chất.

Zn + O₂ → ZnhO

Zn + S → ZnS

- Ứng dụng: Mạ hoặc tráng lên sắt để chống gỉ, ZnO dùng làm thuốc giảm đau

- Vị trí: Ô số 82, Nhóm IV A, Chu kì 6

- Tính chất vật lí: Pb là kim loại có màu trắng hơi xanh, khối lượng riêng lớn, mềm, Pb và các hợp chất của Pb đều rất độc.

- Tính chất hóa học: Pb tác dụng với oxi và lưu huỳnh:

Pb + O₂ → 2PbO

Pb + S → 2PbS

- Ứng dụng: Bản cực ắc quy, đầu đạn, vỏ dây cáp, thiết bị bảo vệ khỏi các tia phóng xạ...

- Vị trí: Ô số 50, nhóm IV A, chu kì 5

- Tính chất vật lí: Sn là kim loại có màu trắng bạc ở điều kiện thường, khối lượng riêng lớn, mềm. Sn có hai dạng thù hình là Sn trắng và Sn xám.

- Tính chất hóa học: Sn tác dụng với oxi và axit HCl loãng

Sn + O₂ → SnO₂

Sn + 2HCl → SnCl₂ + H₂

- Ứng dụng: Phủ lên bề mặt Sắt để chống gỉ, làm hợp kim, làm men trong công nghiệp Gốm sứ...

Bài 1: Trong hỗn hợp X gồm Fe₂O₃; ZnO; Cu tác dụng với dung dịch HCl dư thu được dung dịch Y và phần không tan Z. Cho Y tác dụng với dung dịch NaOH loãng dư thu được lượng kết tủa gồm?

Hướng dẫn giải

X + HCl vẫn có kim loại dư ⇒ đó là Cu

⇒ Xảy ra phản ứng: 2Fe³⁺ + Cu → 2Fe²⁺ + Cu²⁺ (Fe³⁺ hết)

⇒ Y gồm: Fe²⁺; Zn²⁺; Cu²⁺Y + NaOH dư thì Zn(OH)₂ tan ⇒ kết tủa gồm: Fe(OH)₂; Cu(OH)₂

Bài 2: Cho a mol Mg và b mol Zn vào dung dịch chứa c mol Cu²⁺ và d mol Ag⁺. Sau khi phản ứng hoàn toàn dung dịch thu được có chứa hai ion kim loại. Cho biết \(a > \frac{d}{2}\) .Tìm điều kiện của b theo a, c, d để được kết quả này?

Hướng dẫn giải

Cặp phản ứng với nhau trước hết là Mg và Ag⁺, do đó chắc chắn tồn tại ion Mg²⁺. Nếu ion còn lại là Cu²⁺ mâu thuẫn do Zn vẫn dư thì Cu²⁺ phải hết.

⇒ Hai ion trong dung dịch là Mg²⁺ và Zn²⁺. Phản ứng xảy ra tới khi hết Ag⁺; Cu²⁺.

⇒ Riêng Mg sẽ bị dư Ag⁺, Cu²⁺… 2a < 2c + d.

Cả Mg và Zn phản ứng sẽ dư kim loại: 2a + 2b ≥ 2c + d ⇒ b ≥ c – a + \(\frac{d}{2}\)

Cho m gam hỗn hợp bột X gồm 3 kim loại Zn; Cr; Sn có số mol bằng nhau tác dụng hết với lượng dư dung dịch HCl loãng nóng thu được dung dịch Y và khí H₂. Cô cạn dụng dịch Y thu được 8,98 g muối khan. Nếu cho m g hỗn hợp X tác dụng với O₂ dư thì tạo hỗn hợp 3 oxit thì thể tích khí O₂ đktc phản ứng là?

Hướng dẫn giải

Đặt số mol mỗi chất trong X là x mol.

⇒ X + HCl loãng nóng ⇒ tạo tất cả các muối hóa trị II: ZnCl₂; CrCl₂; SnCl₂.

⇒ 8,98 = 449x ⇒  x = 0,02 mol.

Khi phản ứng với Oxi tạo sản phẩm ZnO; Cr₂O₃; SnO₂.

Bảo toàn oxi ⇒ nO₂ = 0,5x + 0,75x + x = 0,045 mol

⇒ VO₂ = 1,008 lít

Hòa tan hoàn toàn m gam hỗn hợp E gồm Sn và một kim loại R (có hóa trị không đổi) trong lượng dư dung dịch HCl, thu được 5,04 lít khí H₂ (đktc) và dung dịch chứa 36,27 gam muối. Mặt khác, để đốt cháy cũng m gam hỗn hợp E cần vừa đủ 3,696 lít O₂ (đktc). Kim loại R là:

Hướng dẫn giải

Gọi hóa trị của R là n và số mol Sn và R lần lượt là a và b mol

- Khi phản ứng với HCl:

Sn + HCl → SnCl₂ + H₂

R + nHCl → RCl_n + 0,5nH₂

- Khi đốt trong oxi:

Sn + O₂ → SnO₂

2R + 0,5nO₂ → R₂O_n

⇒ Ta có: nH₂ = a + 0,5nb = 0,225 mol

Và nO₂ = a + 0,25nb = 0,165 mol

⇒ a = 0,105 mol; nb = 0,24 mol

Có m_muối \(= 0,105 \times 190 + \frac{0,24}{n}\times (R + 35,5n) = 36,27\)

⇒ R = 32,5n

⇒ Cặp n = 2; R = 65 (Zn) thỏa mãn

Câu 1: Cho m gam hỗn hợp bột Zn và Fe vào lượng dư dung dịch CuSO₄. Sau khi kết thúc các phản ứng, lọc bỏ phần dung dịch thu được m gam bột rắn. Thành phần phần trăm theo khối lượng của Zn trong hỗn hợp ban đầu là?

Câu 2: Cho 200 ml dung dịch KOH 2M vào 300 ml dung dịch ZnCl₂ 1M, sau phản ứng thu được a gam kết tủa. Giá trị của a là?

Câu 3: Cho V lít dung dịch NaOH 2M vào 500ml dung dịch ZnCl₂ 0,2M, sau phản ứng thu được 4,95 gam kết tủa. Giá trị của V là?

Câu 4: Để làm sạch một loại thuỷ ngân có lẫn tạp chất là Zn, Sn, Pb cần khuấy loại thuỷ ngân này trong dung dịch nào?

Câu 5: Hỗn hợp bột X gồm Cu, Zn. Cho 0,25 mol X phản ứng với một lượng dư dung dịch KOH loãng nóng, thì thu được 3,36 lít khí H₂ (đktc). Phần trăm khối lượng của Cu trong X là?

Câu 1: Do Ni rất cứng nên ứng dụng quan trọng nhất của Ni là?

A. dùng trong ngành luyện kim.

B. mạ lên sắt để chống gỉ cho sắt.

C. dùng làm chất xúc tác.

D. dùng làm dao cắt kính.

Câu 2: X là một hợp chất của Zn thường được dùng trong y học, với tác dụng làm thuốc giảm đau dây thần kinh, chữa bệnh eczema, bệnh ngứa,.... Chất X là

A. Zn(NO₃)₂.    

B. ZnSO₄.

C. ZnO.    

D. Zn(OH)₂.

Câu 3: Cho dung dịch NH₃ đến dư vào dung dịch chứa AlCl₃ và ZnCl₂ thu được kết tủa X. Nung X được chất rắn Y. Cho luồng hiđro đi qua Y nung nóng sẽ thu được chất rắn nào trong số các chất sau?

A. Zn và Al₂O₃.   

B. Al và Zn.

C. Al₂O₃.    

D. Al và ZnO.

Câu 4: Cho dd FeCl₂, ZnCl₂ tác dụng với dung dịch NaOH dư, sau đó lấy kết tủa nung trong không khí đến khối lượng không đổi, chất rắn thu được là chất nào sau đây?

A. FeO và ZnO.    

B. Fe₂O₃ và ZnO.

C. Fe₃O₄.   

D. Fe₂O₃.

Câu 5: Cho luồng khí CO (dư) qua hỗn hợp các oxit CuO, Fe2O₃, ZnO, MgO nung ở nhiệt độ cao. Sau phản ứng hoàn toàn, hỗn hợp rắn còn lại là

A. Cu, FeO, ZnO, MgO.    

B. Cu, Fe, Zn, Mg.

C. Cu, Fe, Zn, MgO.    

D. Cu, Fe, ZnO, MgO.

Ở bài học 36 sơ lược về Niken, kẽm, chì và thiếc, các em sẽ nắm được một số vị trí, tính chất ứng dụng và các kim loại cũng như hợp chất của chúng.