Hóa học 9 Bài 10: Một số muối quan trọng

a. Trạng thái thiên nhiên

- Trong nước biển thành phần chủ yếu là NaCl. (1m³ nước biển chứa 27kg NaCl, 5kg MgCl₂, 1kg CaSO₄ và một số muối khác).

- Muối NaCl còn có trong các mỏ muối.

b. Cách khai thác

- Cho nước biển (mặn) bay hơi từ từ → Muối kết tinh.

- Đào hầm, đào giếng sâu qua các lớp đất đá → Đem muối mỏ nghiền nhỏ → Tinh chế để có muối sạch.

c. Ứng dụng

Kali nitrat còn có tên gọi khác là diêm tiêu, là chẩt rắn màu trắng

a. Tính chất

Muối KNO₃ tan nhiều trong nước, bị phân hủy ở nhiệt độ cao. Muối KNO₃ có tính chất ôxi hóa mạnh.

2KNO₃    →     2KNO₂ + O₂

b. Ứng dụng

- Chế tạo thuốc nổ đen.

- Làm phân bón (cung cấp nguyên tố nitơ và kali cho cây trồng)

- Bảo quản thực phẩm trong công nghiệp.

Viết các phương trình phản ứng hóa học theo sơ đồ sau:

Na₂O →  NaOH →  Na₂SO₃ → SO₂ → K₂SO₃

Hướng dẫn giải

Na₂O + H₂O → 2NaOH 

SO₂ + 2NaOH → Na₂SO₃ + H₂O 

Na₂SO₃ + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + SO₂ + H₂O 

SO₂ + K₂O → K₂SO₃ 

Hoà tan trong nước 0,325 g một hỗn hợp gồm 2 muối natriclorua và kaliclorua. Thêm vào dung dịch này một dung dịch bạc nitrat lấy dư. Kết tủa bạc clorua thu được có khối lượng là 0,717g. Tính thành phần phần trăm của mỗi chất trong hỗn hợp.

Hướng dẫn giải

Gọi m_NaCl là x và m_KCl là y ta có phương trình đại số:

x + y = 0,35 (1)

Phương trình hóa học:       

NaCl + AgNO₃ → AgCl  + NaNO₃

KCl + AgNO₃ → AgCl  + KNO₃

Dựa vào 2 phương trình hóa học ta tìm được khối lượng của AgCl trong mỗi phản ứng:

m’_AgCl = x . = x .   = x . 2,444

m_AgCl = y . = y .   = y . 1,919

→ m_AgCl = 2,444x + 1,919y = 0,717                 (2)

Từ (1) và (2) → hệ phương trình:

\(\left\{ {\begin{array}{*{20}{l}}
  {x + y = 0,325} \\ 
  {2,444x + 1,919y = 0,717} 
\end{array}} \right. \Rightarrow \left\{ {\begin{array}{*{20}{l}}
  {x = 0,178} \\ 
  {y = 0,147} 
\end{array}} \right.\)

% NaCl =  \(\frac{{0,178}}{{0,325}}\).100% = 54,76%

% KCl = 100% - % NaCl = 100% - 54,76% = 45,24%

Vậy trong hỗn hợp: NaCl chiếm 54,76%, KCl chiếm 45,24%

Có ba chất rắn màu trắng đựng trong 3 lọ riêng biệt không nhãn là: Na₂CO₃, NaCl, hỗn hợp NaCl và Na₂CO₃.

a) Hãy nhận biết chất đựng trong mỗi lọ bằng phương pháp hoá học.

b) Trình bày cách tiến hành và viết phương trình hoá học.

Hướng dẫn giải

• Dùng thuốc thử là dung dịch HNO₃ loãng:

Ghi số thứ tự của 3 lọ, lấy một lượng nhỏ hoá chất trong mỗi lọ vào 3 ống nghiệm và ghi số thứ tự ứng với 3 lọ. Nhỏ dung dịch HNO₃ cho đến dư vào mỗi ống, đun nóng nhẹ.

• Quan sát hiện tượng :

- Nếu không có hiện tượng gì xảy ra, chất rắn trong ống nghiệm là muối NaCl. Lọ cùng số thứ tự với ống nghiệm là NaCl.

- Nếu có bọt khí thoát ra thì chất rắn trong ống nghiệm có thể là Na₂CO₃ hoặc hỗn hợp Na₂CO₃ và NaCl.

- Lọc lấy nước lọc trong mỗi ống nghiệm đã ghi số rồi thử chúng bằng dung dịch AgNO₃. Nếu :

+ Nước lọc của ống nghiệm nào không tạo thành kết tủa trắng với dung dịch AgNO₃ thì muối ban đầu là Na₂CO₃.

+ Nước lọc của ống nghiệm nào tạo thành kết tủa trắng với dung dịch AgNO₃ thì chất ban đầu là hỗn hợp hai muối NaCl và Na₂CO₃.

Các phương trình hoá học :

Na₂CO₃ + 2HNO₃ → 2NaNO₃ + H₂O + CO₂ ↑

(đun nóng nhẹ để đuổi hết khí CO₂ ra khỏi dung dịch sau phản ứng)

NaCl + AgNO₃ → AgCl ↓ + NaNO₃

Câu 1: Bằng phương pháp nhận biết hãy nhận biết các lọ mất nhãn:

a) K₂SO₄, NaCl, KNO₃

b) Na₂CO₃, NaCl, CaCl₂, AgNO₃

Câu 2: Biết 5 gam hỗn hợp 2 muối là Na₂CO₃ và NaCl tác dựng vừa đủ với 20 ml dung dịch HCl, thu được 448 ml khí (đktc).

a) Tính nồng độ mol của dung dịch HCl đã dùng.

b) Tính khối lượng muối thu được sau phản ứng.

c) Tính thành phần phần trăm theo khối lượng của mỗi muối trong hỗn hợp ban đầu.

Câu 3: Dung dịch A có thể tích 100 ml chứa NaCl 0,5M. Dung dịch B có thể tích 200 ml chứa AgNO₃ 0,1M. Trộn  dung dịch A với dung dịch B thu được dung dịch C và m gam chất kết tủa.

a. Tính m.

b. Tính nồng độ các chất có trong C.

Câu 1: Trong tự nhiên muối natri clorua có nhiều trong:

A. Nước biển.

B. Nước mưa.

C. Nước sông.

D. Nước giếng.

Câu 2: Nung kali nitrat (KNO₃) ở nhiệt độ cao, ta thu được chất khí là:

A. NO

B. N₂O

C. N₂­O₅

D. O₂

Câu 3: Điện phân dung dịch natri clorua (NaCl) bão hoà trong bình điện phân có màng ngăn ta thu được hỗn hợp khí là:

A. H₂ và O₂

B. H₂ và Cl₂

C. O₂ và Cl₂

D. Cl₂ và HCl

Sau bài học cần nắm:

• Tính chất đặc trưng và ứng dụng của một số muối quan trọng (NaCl và KNO₃).
• Vận dụng vào các bài tâp có liên quan.