Soạn bài Cha con nghĩa nặng Ngữ văn 11 đầy đủ

- Gắn phần tóm tắt truyện ở phần tiểu dẫn với diễn biến sự việc trong đoạn trích thành một mạch truyện xuyên suốt: Truyện kể về tình cảm cha con sâu đậm của gia đình Trần Văn Sửu. Vì vợ ngoại tình, Sửu tức giận xô vợ, nhưng không may vợ ngã vấp vào phản rồi chết ngay. Sửu bỏ trốn, các con của Sửu được ông ngoại và mọi người chăm sóc, giúp đỡ. Mười mấy năm sau, vì thương nhớ các con Sửu lẻn về thăm con, được ông ngoại cho biết các con đều ổn định và hạnh phúc, sự có mặt của anh lúc này là bất lợi, Sửu lại vội vã ra đi. Nhưng con trai của Sửu là Tí đã nghe được câu chuyện, vội vã đuổi theo cha, hai cha con gặp nhau trên cầu Mê Túc. Được cha giải thích mọi chuyện, Tí hiểu và càng thương, quý trọng người cha.

Tình cảm cha con trong bài:

- Người cha đi biệt xứ vẫn nhớ tới con, lo lắng cho con.

+ Không sợ nguy hiểm tới bản thân, không sợ liên lụy tới con nên vội trốn đi.

+ Có ý định tự tử để bảo toàn sự an toàn cho con.

+ Dù ở xa con nhưng vẫn dõi theo con từng ngày.

-> Người cha bao dung, nhân hậu hết lòng vì con cái, không màng tới sự an nguy của bản thân.

- Người bố sẵn sàng xa con, chịu cực khổ để con có cuộc sống yên bình.

- Tình cảm của người con dành cho cha tha thiết, mãnh liệt:

+ Ban đầu Tí nghĩ cha đã chết, nên khi cha trở về nó bất ngờ khôn cùng.

+ Khi nghe ông ngoại nói, Tí càng thêm thương cha, quý trọng cha.

+ Gặp cha trên cầu Mê Tức nó nắm tay cha nó, ôm chặt cha nó nghẹn ngào.

-> Đứa con thương cha, hiếu nghĩa, thấu hiểu nỗi khổ cha.

Tác giả đã tạo ra những tình huống nghệ thuật có kịch tính cao: mâu thuẫn giữa tình cha thương con và hạnh phúc của con, giữa hạnh phúc của con với tình con thương cha nhằm thể hiện tình cảm cha con sâu nặng:

- Khi thằng Tí nghe cha giải thích việc mình ở lại sẽ bị bắt tù và ảnh hưởng tới hạnh phúc của của anh, em nó. Tí phân vân: “Bây giờ biết làm sao?”. Tình huống đã đẩy mâu thuẫn lên tới đỉnh điểm. Tí đứng trước hoàn cảnh thật khó khăn.

- Cách giải quyết của Tí vô cùng cảm động, đó là sẵn sàng hi sinh hạnh phúc của mình để theo cha: “Bây giờ một mình cha nghèo khổ, vậy con phải làm mà nuôi cha chứ”.

=> Tình huống truyện đã đặt ra thật căng thẳng và phức tạp. Cuộc gặp gỡ của hai cha con đã thỏa lòng mong đợi của ông suốt 11 năm qua. Nhưng hoàn cảnh đặt ra lúc này thật éo le: Sự có mặt của người cha lúc này vô cùng bất lợi, và ảnh hưởng đến sự bình yên của Tí và Quyên. Nhưng nếu ông bỏ đi thì con lại không chịu. Tình huống truyện đã đẩy mâu thuẫn lên tột đỉnh.

- Nhân vật người con Trần Văn Tí chứng tỏ tính cách mạnh mẽ không chịu bó tay trước hoàn cảnh. Tí đã đưa ra lối thoát cho tình huống tưởng chừng bế tắc, làm yên lòng mình, dịu được lòng cha, vẹn được nhiều bề dù trước mắt còn nhiều khó khăn phức tạp.

- Nhân vật người cha và con thể hiện tính cách của người Nam Bộ mạnh mẽ và kiên quyết. Tính cách ấy được thể hiện nổi bật nhất qua diễn biến tâm lí nhân vật, qua lời đối thoại và độc thoại.

- Nhận xét về nghệ thuật kể chuyện, miêu tả nhân vật, sử dụng ngôn ngữ trong đoạn trích "Cha con nghĩa nặng" của Hồ Biểu Chánh:

+ Kể theo trình tự thời gian tạo người đọc dễ theo dõi, nắm được cốt truyện.

+ Đoạn đối thoại giữa hai cha con lên tới cao trào, nhanh và cảm động.

+ Cách miêu tả nhân vật giản dị, chân thật.

+ Ngôn ngữ đậm chất Nam Bộ.

-> Tác giả Hồ Biểu Chánh để lại ấn tượng với người đọc bởi cốt truyện cảm động, lời thoại nhân vật có chiều sâu của cảm xúc, có diễn biến tâm lý nhân vật.