Hoá học 11 Bài 47: Bài thực hành 6 Tính chất của anđehit và axit cacboxylic

- Học sinh tiến hành được một số thí nghiệm về tính chất hóa học của Anđehit fomic, axit axetic 

- Rèn luyện kĩ năng tiến hành thí nghiệm.

Khi tiến hành phản ứng tráng bạc phải dùng ống nghiệm sạch, khi cho andehit vào ống nghiệm cần đun nóng nhẹ (k đun sôi), không lắc, để yên ống nghiệm trên giá, vài phút sau sẽ có lớp bạc óng ánh trên thành ống nghiệm.

a. Thí nghiệm 1: Phản ứng tráng bạc

HCHO + 2AgNO₃ + 3NH₃  + H₂O→ HCOONH₄ + 2Ag + 2NH₄NO₃

b. Thí nghiệm 2: Phản ứng của Axit axetic với quỳ tím, natri cacbonat

CH₃COOH↔ CH₃COO^- + H⁺

2CH₃COOH + Na₂CO₃→2CH₃COONa + CO₂ + H₂O

a. Dụng cụ thí nghiệm

Ống nghiệm, ống nhỏ giọt, cốc thủy tinh 100ml, đũa thủy tinh, đèn cồn, giá thí nghiệm, giá để ống nghiệm.

b. Hóa chất

Andehit fomic, axit axetic đặc, H₂SO₄ đặc, dung dịch AgNO₃ 1%, dung dịch NH₃, dung dịch Na₂CO₃ đặc, dung dịch NaCl bão hòa, giấy quỳ.

a. Thí nghiệm 1: Phản ứng tráng bạc

- Cho 1ml dung dịch AgNO₃ 1% vào ống nghiệm sạch, lắc nhẹ.

- Cho từ từ từng giọt NH₃ 2M đến khi kết tủa sinh ra bị hòa tan hết.

- Nhỏ 3-5 giọt dung dịch andehit fomic vào ống nghiệm trên và đung nóng nhẹ trong vài phút (60-70^oC).

Quan sát sự biến đổi màu sắc trên thành ống nghiệm và giải thích hiện tượng.

b. Thí nghiệm 2: Phản ứng của axit axetic với quỳ tím, natri cacbonat

Axit axetic + quỳ tím

- Nhúng đầu đũa thủy tinh vào dung dịch Axit axetic 10%

- Chấm đầu đũa thủy tinh trên vào giấy quỳ tím và quan sát màu của giấy quỳ tím

Axit axetic + dung dịch Na₂CO₃

- Rót 1-2ml dung dịch axit axetic đậm đặc vào ống nghiệm đựng 1-2ml dung dịch Na₂CO₃ đặc.

- Đưa que diêm đang cháy vào miệng ống nghiệm

Quan sát hiện tượng, giải thích và viết PTHH.

Hiện tượng - Giải thích

Nhỏ từ từ từng giọt NH₃ 2M vào ống nghiệm chứa AgNO₃ thì xuất hiện kết tủa và kết tủa tan dần khi NH₃ dư

PTHH: AgNO₃ + NH₃ + H₂O → AgOH↓ + NH₄NO₃

AgOH + 2NH₃ → [Ag(NH₃)₂](OH)

Khi cho HCHO vào ống nghiệm trên và đun nóng thì thấy xuất hiện kết tủa đen bên trong dung dịch và ở thành ống nghiệm sáng như gương.

PTHH: HCHO + [Ag(NH₃)₂]OH → (NH₄)₂CO₃ + Ag↓ + H₂O + NH₃

a) Phản ứng của Axit axetic với quỳ tím

Hiện tượng: Giấy quỳ hóa hồng

Giải thích: Giấy quỳ hóa hồng do trong nước axit axetic phân li tạo ra ion H⁺ có tính axit.

CH₃COOH ↔ CH₃COO^- + H⁺

b) Phản ứng của Axit axetic với Natri cacbonat

Hiện tượng: Trong ống nghiệm xuất hiện khí không màu, khi đưa que diêm đang cháy vào thì que diêm tắt.

Giải thích: Do phản ứng 2CH₃COOH + Na₂CO₃ → 2CH₃COONa + CO₂ + H₂O tạo khí CO₂ không màu, không duy trì sự cháy.

Câu 1: Cách nào sau đây có thể phân biệt ba chất lỏng nguyên chất riêng biệt: CH₃COOH, CH₃CHO, C₂H₅OH?

A. Dùng quỳ tím, sau đó dùng NaOH.

B. Dùng dung dịch AgNO₃ trong NH₃ rồi sau đó dùng quỳ tím.

C. Dùng Na sau đó dùng dung dịch AgNO₃ trong NH₃.

D. Dùng dung dịch AgNO₃, sau đó dùng Na.

Câu 2: Để phân biệt 4 lọ chưa fomalin, dung dịch axit fomic, dung dịch axit axetic, dung dịch grixerol thì có thể dùng cách nào sau đây?

A. Dùng quỳ tím sau đó dùng dung dịch AgNO₃ trong NH₃.

B. Dùng dung dịch AgNO₃ trong NH₃ sau đó dùng Na.

C. Dùng quỳ tím, sau đó dùng Cu(OH)₂ ở nhiệt độ phòng.

D. Dùng quỳ tím sau đó dùng Na.

Câu 3: Khẳng định nào sau đây là sai khi nói về đặc điểm của phản ứng este hóa?

A. Phản ứng este hóa là phản ứng thuận nghịch.

B. Phản ứng este hóa có hiệu suất tối đa là 66,67%.

C. Phản ứng este hóa là phản ứng bất thuận nghịch.

D. Phản ứng este hóa có xúc tác là axit.

Câu 4: Biện pháp nào dưới đây không làm tăng hiệu suất quá trình tổng hợp etyl axetat từ phản ứng giữa ancol etylic và axit axetic.

A. Dùng dư axit hoặc ancol.

B. Dùng H₂SO₄ đặc hấp thụ nước.

C. Chưng cất đuổi este.

D. Tăng áp suất chung của hệ.

Câu 5: Cho các chất: NaOH (1), CuS (2), CaCO₃ (3), KCl (4), CuO (5), Cu(OH)₂ (6), CH₃CH₂OH (7). Những chất tác dụng được với CH₃COOH là

A. (1), (2), (4), (5), (7). 

B. (2), (3), (4), (6), (7).

C. (1), (2), (3), (5), (6), (7). 

D. (1), (3), (5), (6), (7).

Qua bài học các em nắm được:

• Tính chất hóa học cơ bản của anđehit và axit cacboxylic
• Nắm vững các kiến thức chương 9 môn Hóa học 11 thông qua bài thực hành