Giải bài tập SGK Hóa 11 Nâng cao Bài 26: Phân loại và gọi tên hợp chất hữu cơ

Hãy chọn câu đúng trong các câu sau:

A. Hợp chất hữu cơ nào cũng có 3 tên. Tên thồng thường, tên gốc – chức và tên thay thế.

B. Hợp chất hữu cơ nào cũng có tên gốc – chức.

C. Hợp chất hữu cơ nào cũng có tên hệ thống.

D. Hợp chất hữu cơ nào cũng có tên thay thế.

Phương pháp giải

Dựa vào khái niệm, lý thuyết về hợp chất hữu cơ để phân tích, đưa ra kết luận đúng

Hướng dẫn giải

Hợp chất hữu cơ nào cũng có tên hệ thống.

→ Đáp án cần chọn là C.

Dựa vào tính chất hóa học của CH₂=CH₂ và CH≡CH (đã học ở lớp 9) hãy viết Phương trình hóa học khí cho CH₃-CH=CH-CH₃ và CH₃C≡C-CH₃ tác dụng với Br₂,H₂ và cho biết những nhóm nguyên tử nào trong phân tử của hai hợp chất trên đã gây nên các phản ứng đó.

Phương pháp giải

Dựa vào tính chất hóa học của CH₂=CH₂ và CH≡CH đã học ở lớp 9 đề hoàn thành phương trình phản ứng

Hướng dẫn giải

Phản ứng của CH₃-CH=CH-CH₃

CH₃-CH=CH-CH₃ + Br₂→CH₃-CHBr-CHBr-CH₃

CH3-CH=CH-CH3 + H2 → CH₃-CH₂-CH₂-CH₃   (xt: Ni, t^o)

Phản ứng của CH₃-C≡C-CH₃

CH₃-C≡C-CH₃ + 2Br₂→CH₃-CHBr₂-CHBr₂-CH₃

CH3-C≡C-CH3 + 2H₂ → CH3-CH₂-CH₂-CH3   (xt: Ni, to)

Những hợp chất nào dưới đây có cùng nhóm chức? Hãy viết công thức của chúng dưới dạng R – nhóm chức và dùng công thức ở dạng đó để viết phương trình hóa học (nếu có) của chúng với NaOH (dựa vào tính chất hóa học của etanol và axit axetic): C₂H₅COOH; CH₃CH₂OH; CH₃COOH; CH₃CH₂CH₂OH.

Phương pháp giải

Cần lưu ý:

- Nhóm chức là nhóm nguyên tử (hoặc phân tử) gây ra những phản ứng hóa học đặc trưng của phân tử hợp chất hữu cơ.

- Cấu tạo của nhóm thường được viết rõ ràng, phần còn lại có thể viết tắt là R.

Ví dụ: R-OH, R-CO-R’, R-COOH, …

- Một số nhóm chức: -OH: ancol, R-O–R’: ete, -COOH: axit, R-CO-R’: xeton, R-COO-R’: este, -NH₂: amin, R-CHO: anđehit, …

Hướng dẫn giải

Những hợp chất có cùng nhóm chức - OH: CH₃CH₂OH và CH₃CH₂CH₂OH

Những hợp chất có cùng nhóm chức -COOH: CH₃COOH và C₂H₅COOH

RCOOH + NaOH → RCOONa + H₂O

R'OH + NaOH → R'COONa+H₂O

Gọi tên các hợp chất sau theo danh pháp gốc – chức.

CH₃CH₂-Br ; CH₃-CO-O-CH₃ ; CH₃CH₂-O-CH₂CH₃ ; (CH₃)₂SO₄

Phương pháp giải

Tên gốc - chức: gồm tên phần gốc - Tên phần định chức

Hướng dẫn giải

Gọi tên theo danh pháp gốc – chức

CH₃-CH₂-Br: etyl bromua

CH₃-CO-O-CH₃: metyl axetat

CH₃-CH₂-O-CH₂CH₃: đietyl ete

(CH₃)₂SO₄: metyl sunfat

Hãy gọi tên những mạch cacbon sau:

C-C-C; C-C-C-C; C-C-C-C-C-C; C-C-C-C-C; C-C-C-C-C-C-C-C

Phương pháp giải

Để chỉ số nguyên tử cacbon trong mạch chính, người ta dùng các phần nền (phần đầu) sau: 1 (meta); 2 (eta); 3 (propa); 4 (buta); 5 (penta); 6 (hexa); 7 (hepta); 8 (octa); 9 (nona); 10 (đeca).

Hướng dẫn giải

C-C-C: Prop

C-C-C-C: but

C-C-C-C-C-C: hex

C-C-C-C-C: pent

C-C-C-C-C-C-C-C: oct

Hãy phân tích tên các chất sau thành phần thế (nếu có) + tên mạch cacbon chính + tên phần định mức.

CH₃CH₂CH₃ (Propan) ; CH₂=CH-CH₃ (Propen); HC≡C-CH₃ (Propin); CH₃-CH₂-COOH ( axit propanic); ClCH-CH₂-CH₃ (1 – clopropan); BrCH₂-CH₂Br (1,2 đibrommetan); CH₃-CH₂-CH₂OH (propan – 1ol); CH₃-CH=CH-CH₃  (But – 2 en)

Phương pháp giải

Phân tích thành 

+ Thành phần thế (nếu có)

+ Tên mạch cacbon chính (mạch C dài nhất)

+ Tên phần định mức (tên nhóm chức)

Hướng dẫn giải

Hãy dùng số đếm theo IUPAC gọi tên thay thế các hợp chất tiếp theo trong các dãy sau

CH₃Cl (clometan); CH₂Cl (điclometan); CHCl₃ (?); CCl₄ (?).

CF₃-CHF₂ (pertafloetan); Cl₃C-CHCl₂ (?); Cl₃C-CCl₃(?); CBr₄(?)

Phương pháp giải

Để chỉ số nguyên tử cacbon trong mạch chính, người ta dùng các phần nền (phần đầu) sau: 1 (meta); 2 (eta); 3 (propa); 4 (buta); 5 (penta); 6 (hexa); 7 (hepta); 8 (octa); 9 (nona); 10 (đeca).

Hướng dẫn giải

CHCl₃ (triclometan); CCl₄ (tetraclometan); Cl₃C-CHCl₂ (pentacloetan); Cl₃ C-CCl₃(hexacloetan); CBr₄(tetrabrommetan)