Trĩ - Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Theo thống kê, có đến 3/4 dân số trên thế giới sẽ mắc bệnh trĩ ít nhất một lần trong đời. Tình trạng sức khỏe trên có thể xảy ra ở mọi đối tượng, đặc biệt là những người trong độ tuổi 45 – 65. 

Trĩ là hệ quả trực tiếp của tình trạng sưng của các mao mạch ở phần cuối trực tràng, xung quanh hậu môn. Sự gia tăng áp lực này khiến mao mạch bị ứ máu, từ đó dẫn đến cảm giác đau khó chịu, đặc biệt khi người bệnh ngồi hoặc đi đại tiện.

Dựa trên vị trí phát sinh, bệnh được chia thành hai nhóm chính gồm: 

Trĩ ngoại: Búi trĩ gồm các tĩnh mạch xung quanh hậu môn, gây đau ngứa và đôi khi có xuất huyết kèm theo.

Trĩ nội: Xảy ra ở bên trong trực tràng, thường gây chảy máu nhưng không đau. Tình trạng búi trĩ phát triển lớn đến mức lồi ra ngoài hậu môn gọi là sa búi trĩ. 

Bác sĩ nhận định rằng đây không phải là vấn đề sức khỏe nguy hiểm. Tuy nhiên, tình trạng này vẫn có nguy cơ ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống hàng ngày của một người. Ngoài ra, bệnh trĩ không có tính lây truyền. 

Nguyên nhân bệnh trĩ chủ yếu đến từ tình trạng gia tăng áp lực ở hậu môn hoặc trực tràng. Áp lực này ảnh hưởng đến lưu lượng hồng cầu tại đây, từ đó làm cho các tĩnh mạch sưng lên. Một số yếu tố có khả năng dẫn đến vấn đề này bao gồm:

Ngồi quá nhiều: Duy trì tư thế ngồi trong thời gian dài là một trong những nguyên nhân chính gây bệnh trĩ. Đặc biệt, việc ngồi lâu trong nhà vệ sinh do tiêu chảy hay táo bón càng làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Táo bón lâu ngày: Áp lực đẩy phân ra ngoài có thể vô tình tác động lên thành mao mạch, dần dần khiến chúng sưng lên và hình thành búi trĩ. 

Quan hệ qua đường hậu môn:Thói quen quan hệ không an toàn này không chỉ gây tổn thương tĩnh mạch ở hậu môn mà còn góp phần khiến bệnh trĩ trở nặng.

Những yếu tố nguy cơ làm tăng rủi ro mắc bệnh:

• Tuổi tác: sự suy yếu của các mô liên kết ở trực tràng và hậu môn theo thời gian có thể ảnh hưởng đến những tĩnh mạch tại đây, góp phần hình thành búi trĩ.

• Mang thai: tử cung của mẹ bầu bắt buộc mở rộng để đỡ lấy thai nhi. Điều này vô tình tạo áp lực chèn ép lên tất cả bộ phận ở vùng chậu. Trong đó, trực tràng và hậu môn sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Đây cũng là nguyên nhân vì sao mẹ bầu dễ bị trĩ và táo bón.

• Béo phì: những người có trọng lượng quá lớn thường ngồi nhiều. Không như vậy, chế độ ăn uống của các đối tượng này có xu hướng nhiều dầu mỡ và thiếu hụt chất xơ, từ đó dễ gây táo bón. 

• Di truyền: đôi khi, bạn có thể dễ bị trĩ nếu bố mẹ có tiền sử mắc bệnh.

• Nâng vật nặng: trong một số trường hợp hy hữu, gắng sức nâng vật quá nặng có thể góp phần hình thành búi trĩ ở trực tràng hoặc hậu môn.

Nhìn chung, các triệu chứng bệnh trĩ phổ biến có thể kể đến như:

Chảy máu Có cảm giác sưng, ngứa hoặc bị kích ứng ở khu vực hậu môn Gặp khó khăn khi đi đại tiện

Ngoài ra, mỗi loại trĩ còn có những dấu hiệu riêng, chẳng hạn như: 

Các búi trĩ nội nằm bên trong trực tràng nên người bệnh thường không nhận thấy sự hiện diện của chúng. Tuy nhiên, chúng có thể gây chảy máu tại đây, dẫn đến tình trạng máu lẫn vào phân hoặc dây ra khăn giấy và bồn cầu.

Với trường hợp các búi trĩ nội phát triển thành sa búi trĩ, bạn có thể thấy xung quanh hậu môn xuất hiện những mô nhỏ sưng đỏ, đau nhức khi có áp lực đè lên khu vực này, ví dụ như lúc đi đại tiện. Sau khi áp lực biến mất, những búi trĩ này sẽ tự quay trở lại bên trong cơ thể. 

Vì trĩ ngoại nằm ở vùng da quanh hậu môn nên người bệnh khó tránh khỏi cảm giác đau hoặc ngứa tại đây. Không những thế, chảy máu cũng là biểu hiện của bệnh trĩ thường gặp trong trường hợp này.

Đôi khi, máu còn có thể ứ lại trong búi trĩ và hình thành huyết khối, kéo theo triệu chứng sưng viêm và đau nhức khó tả. 

Mặt khác, bạn cũng có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Trĩ có thể trở thành mãn tính và gây đau nhức khó chịu. Tuy nhiên, hầu hết trường hợp bệnh không có biến chứng kèm theo.

Mặc dù vậy, trong vài trường hợp hiếm gặp, sự hiện diện của huyết khối có thể làm vỡ búi trĩ, dẫn đến tình trạng đau nhức và chảy máu nhiều hơn. Tuy nhiên, các bác sĩ cho biết vị trí vỡ thường có thể tự lành mà không cần đến sự can thiệp y tế. 

Đôi khi, triệu chứng xuất huyết cũng có nguy cơ tạo điều kiện cho bệnh thiếu máu phát triển. Ngoài ra, một biến chứng khác có nhiều khả năng phát sinh là trĩ thắt. Lúc này, người bệnh không chỉ cảm thấy đau đớn cực độ mà còn có rủi ro bị nhiễm trùng. Đây cũng là lý do những người bị trĩ nên sớm điều trị dứt điểm nhằm ngăn chặn vấn đề này phát sinh. 

Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Bạn nên đến bệnh viện để kiểm tra nếu tình trạng sức khỏe không có dấu hiệu cải thiện sau khi tự chữa trĩ tại nhà, đặc biệt khi các cơn đau xuất hiện với tần suất nhiều hơn hoặc xuất huyết kéo dài.

Thêm vào đó, bạn cũng cần lưu ý triệu chứng phân hắc ín hoặc có máu lẫn trong phân. Chúng có thể cảnh báo về vấn đề chảy máu đường tiêu hóa. 

Quá trình chẩn đoán bệnh trĩ thường bao gồm những yếu tố như sau:

Kiểm tra tổng quát tại khu vực trực tràng và hậu môn Nội soi đại tràng và hậu môn Tìm kiếm dấu hiệu máu lẫn trong phân

Tùy vào mức độ phát triển của búi trĩ mà bạn sẽ có nhiều lựa chọn khác nhau trong việc điều trị. Các phương pháp phổ biến có thể kể đến như: 

Cách điều trị bệnh trĩ tại nhà

Theo bác sĩ, những người bị trĩ nhẹ có khả năng tự kiểm soát và khắc phục tại nhà bằng cách áp dụng những biện pháp dưới đây: 

Bổ sung chất xơ vào thực đơn ăn uống hàng ngày, đồng thời chú ý uống nhiều nước. Điều này sẽ giúp làm mềm phân và ngăn ngừa táo bón, từ đó giảm bớt áp lực tác động đến búi trĩ. Đôi khi, một vài loại thuốc hoặc thực phẩm chức năng bổ sung chất xơ cũng có thể cần thiết.  Tập luyện thể dục thể thao nhằm tăng cường sức khỏe cho vùng chậu. Ngâm nước ấm hoặc chườm lạnh giúp xoa dịu triệu chứng sưng đau.

Mặt khác, không ít người bệnh chọn dùng thuốc bôi tại chỗ để xoa dịu cảm giác đau ngứa. Tuy nhiên, các chuyên gia không đánh giá cao cách chữa trĩ tại nhà này, vì nó có thể làm tổn thương da nếu được dùng lâu dài.

Điều trị bệnh trĩ theo tiêu chuẩn y tế

Trong trường hợp bệnh phát triển đến giai đoạn nghiêm trọng, bạn sẽ cần làm phẫu thuật để giảm kích thước hoặc loại bỏ búi trĩ hoàn toàn. Theo kết quả nghiên cứu của Warren D. Hansen đến từ Khoa y – Đại học Nebraska, giải pháp này có thể gồm những thủ thuật: 

Thắt vòng cao su: sử dụng vòng cao su để thắt đáy búi trĩ, từ đó cản bớt lưu lượng máu tại đây. Nhờ vậy, kích thước của búi trĩ có thể dần dần thu nhỏ lại. 

Tiêm xơ búi trĩ: bác sĩ tiêm hóa chất vào các búi trĩ khiến chúng teo lại và tự rụng dần.

Quang đông hồng ngoại: thu nhỏ búi trĩ bằng tia hồng ngoại. Phẫu thuật cắt búi trĩ: trong trường hợp kích thước búi trĩ quá lớn hoặc người bệnh không đáp ứng tốt với những phương pháp điều trị khác, phẫu thuật cắt bỏ sẽ được tiến hành.

Có thể phòng ngừa bệnh trĩ không?

Mọi người đều có thể phòng ngừa vấn đề sức khỏe này bằng cách cải thiện lối sinh hoạt lành mạnh hơn, chẳng hạn như: 

Bổ sung ngũ cốc nguyên hạt, rau củ quả và trái cây vào chế độ ăn uống Uống nhiều nước trong ngày Tập thói quen rèn luyện thể chất Vệ sinh khu vực hậu môn đúng cách. Đặc biệt, không dùng giấy vệ sinh thô ráp hoặc có chất tạo mùi vì chúng sẽ gây kích ứng tại đây. Thay vào đó, hãy vệ sinh hậu môn bằng giấy mềm hoặc khăn ướt không mùi

Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.

Hi vọng với những thông tin trên đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh trĩ và có cách ngăn chặn và điều trị bệnh này tốt nhất. Đồng thời các bạn đừng quên bỏ qua chi tiết "chế độ sinh hoạt phù hợp" để ngăn chặn bệnh hiệu quả nhé. Chúc các bạn thành công!