Giải bài tập SGK Hóa 10 Nâng cao Bài 22: Hóa trị và số oxi hóa

Số oxi hóa của nitơ trong NH₄⁺, NO₂⁺ và HNO₃ lần lượt là:

A. +5,-3,+3.

B. -3, +3, +5.

C.+3, -3,+5.

D. +3, +5, -3.

Chọn đáp án đúng.

Phương pháp giải

Lưu ý quy tắc xác định số oxi hóa:

- Quy tắc 1 : Số OXH của các nguyên tố trong các đơn chất bằng không

- Quy tắc 2 : Trong 1 phân tử, tổng số OXH của các nguyên tố bằng 0

- Quy tắc 3 : Số OXH của các ion đơn nguyên tử bằng điện tích của ion đó . Trong ion đa nguyên tử , tổng số OXH của các nguyên tố bằng điện tích của ion.

- Quy tắc 4 : Trong hầu hết các hợp chất, số OXH của H bằng +1 , trừ 1 số trường hợp như hidrua, kim loại (NaH , CaH₂ ….) . Số OXH của O bằng -2 trừ trường hợp OF₂ , peoxit (chẳng hạn H₂O₂ …)

Hướng dẫn giải

Chọn B.

- Trong NH₄⁺ : x + 4 = +1 ⇒ x = -3

- Trong NO₂^- : x – 4 = - 1 ⇒ x = +3

- Trong HNO₃: x + 3.(-2) + 1 = 0 ⇒ x = +5.

Số oxi hóa của kim loại Mn, Fe trong FeCl₃, S trong SO₃, O trong PO₄^3- lần lượt là:

A. 0, +3, +6, +5.

B. 0, +3, +5, +6.

C. +3, +5, 0, +6.

D. +5, +6,+3,0.

Chọn đáp án đúng.

Phương pháp giải

Lưu ý quy tắc xác định số oxi hóa:

- Quy tắc 1 : Số OXH của các nguyên tố trong các đơn chất bằng không

- Quy tắc 2 : Trong 1 phân tử, tổng số OXH của các nguyên tố bằng 0

- Quy tắc 3 : Số OXH của các ion đơn nguyên tử bằng điện tích của ion đó . Trong ion đa nguyên tử , tổng số OXH của các nguyên tố bằng điện tích của ion.

- Quy tắc 4 : Trong hầu hết các hợp chất, số OXH của H bằng +1 , trừ 1 số trường hợp như hidrua, kim loại (NaH , CaH₂ ….) . Số OXH của O bằng -2 trừ trường hợp OF₂ , peoxit (chẳng hạn H₂O₂ …)

Hướng dẫn giải

Chọn A.

- Số oxi hóa của Mn (đơn chất bằng 0)

- Số oxi hóa của Fe trong FeCl, bằng +3

- Số oxi hóa của S trong SO₃: x + 3.(-2) = 0 ⇒ x = +6.

- Số oxi hóa của P trong PO₄^3- : x + 4.(-2) = -3 ⇒ x = +5.

Hãy cho biết điện hóa trị của các nguyên tố trong các hợp chất sau đây: BaO, Al₂O₃, NaCl, KF, CaCl₂.

Phương pháp giải

Nắm được khái niệm điện hóa trị:

Trong hợp chất ion, hóa trị của một nguyên tố bằng điện tích của ion và được gọi là điện hóa trị của nguyên tố đó.

(Chú ý: Điện hóa trị viết số trước dấu sau)

Hướng dẫn giải

Điện hóa trị của các nguyên tố là:

Ba = 2+; Al = 3+; Na = 1+; Cl = 1-; K = 1+; F = 1-; Ca = 2+.; O = 2-.

Hãy xác định cộng hóa trị của các nguyên tố trong các hợp chất sau: H₂O, CH₄, HCl, NH₃

Phương pháp giải

Trong hợp chất cộng hóa trị:

Cộng hóa trị = Số liên kết của nguyên tử nguyên tố đó trong phân tử

→ Muốn biết được cộng hóa trị của một nguyên tử nguyên tố trong phân tử cần viết được công thức cấu tạo của phân tử.

Hướng dẫn giải

Cộng hóa trị của các nguyên tố đó là:

H₂O: H có cộng hóa trị 1 và O có cộng hóa trị 2.

CH₄: C có cộng hóa trị 4 và H có cộng hóa trị 1.

HCl: H có cộng hóa trị 1 và Cl có cộng hóa trị 1.

NH₃: N có cộng hóa trị 3 và H có cộng hóa trị 1.

Xác định số oxi hóa của các nguyên tố trong các phân tử và ion sau: CO₂, H₂O, SO₃, NH₃, NO₂, Na⁺, Cu²⁺, Fe²⁺, Fe³⁺, Al³⁺.

Phương pháp giải

Lưu ý quy tắc xác định số oxi hóa:

- Quy tắc 1 : Số OXH của các nguyên tố trong các đơn chất bằng không

- Quy tắc 2 : Trong 1 phân tử, tổng số OXH của các nguyên tố bằng 0

- Quy tắc 3 : Số OXH của các ion đơn nguyên tử bằng điện tích của ion đó . Trong ion đa nguyên tử , tổng số OXH của các nguyên tố bằng điện tích của ion.

- Quy tắc 4 : Trong hầu hết các hợp chất, số OXH của H bằng +1 , trừ 1 số trường hợp như hidrua, kim loại (NaH , CaH₂ ….) . Số OXH của O bằng -2 trừ trường hợp OF₂ , peoxit (chẳng hạn H₂O₂ …)

Hướng dẫn giải

Số oxi hóa của các nguyên tố là:

CO₂: C có số oxi hóa là +4 và O có số oxi hóa là -2.

H₂O: H có số oxi hóa là +1 và O có số oxi hóa là -2.

SO₃ : S có số oxi hóa là +6 và O có số oxi hóa là -2.

NH₃: N có số oxi hóa là -3 và H có số oxi hóa là +1.

NO₂: N có số oxi hóà là +4 và O có số oxi hóa là - 2.

Na⁺: Na⁺ có số oxi hóa là +1.

Cu²⁺: Cu²⁺ có số oxi hóa là +2.

Fe²⁺: Fe²⁺ có số oxi hóa là +2.

Fe³⁺: Fe³⁺ có số oxi hóa là +3.

Al³⁺: Al³⁺ có số oxi hóa là +3.

Xác định số oxi hóa của lưu huỳnh, clo, mangan và nitơ trong các chất và ion sau:

a) H₂S, S, H₂SO₃, H₂SO₄, SO₂, SO₃.

b) HCl, HClO, NaClO₃, HClO₄.

c) Mn, MnCl₂, MnO₂, KMnO₄.

d) MnO₄^-, SO₃^2-, NH₄⁺, ClO₄^-.

Phương pháp giải

Lưu ý quy tắc xác định số oxi hóa:

- Quy tắc 1 : Số OXH của các nguyên tố trong các đơn chất bằng không

- Quy tắc 2 : Trong 1 phân tử, tổng số OXH của các nguyên tố bằng 0

- Quy tắc 3 : Số OXH của các ion đơn nguyên tử bằng điện tích của ion đó . Trong ion đa nguyên tử , tổng số OXH của các nguyên tố bằng điện tích của ion.

- Quy tắc 4 : Trong hầu hết các hợp chất, số OXH của H bằng +1 , trừ 1 số trường hợp như hidrua, kim loại (NaH , CaH₂ ….) . Số OXH của O bằng -2 trừ trường hợp OF₂ , peoxit (chẳng hạn H₂O₂ …)

Hướng dẫn giải

Số oxi hóa của các nguyên tố trong các hợp chất, đơn chất và ion là:

Câu a:

\(\mathop {{H_2}S}\limits^{ + 1\,\,\,\, - 2} ,\,\,\mathop S\limits^0 ,\,\,\mathop {{H_2}S{O_3}}\limits^{ + 1\,\,\,\, + 4\,\,\, - 2} ,\,\,\mathop {{H_2}S{O_4}}\limits^{ + 1\,\,\,\,\,\, + 6\,\,\, - 2} ,\,\,\mathop {S{O_3}}\limits^{ + 6\,\,\, - 2} \)

Câu b:

\(\mathop {HCl}\limits^{ + 1\,\,\,\, + 1} ,\,\,\mathop {HClO}\limits^{ + 1\,\,\,\,\, + 1\,\,\,\, - 2} ,\,\,\mathop {NaCl{O_3}}\limits^{\, + 1\,\,\,\,\, + 5\,\,\,\,\,\, - 2} ,\,\,\mathop {HCl{O_4}}\limits^{ + 1\,\,\,\,\, + 7\,\,\, - 2} \)

Câu c:

\(\mathop {Mn}\limits^0 ,\,\,\mathop {MnC{l_2}}\limits^{ + 2\,\,\,\,\,\,\, - 1} ,\,\,\mathop {Mn{O_2}}\limits^{ + 4\,\,\,\,\,\, - 2} ,\,\,\mathop {KMn{O_4}}\limits^{ + 1\,\,\,\,\, + 7\,\,\,\, - 2} \)

Câu d:

\(\mathop {Mn{O_4}^ - }\limits^{ + 7\,\,\,\,\,\,\,} ,\,\,\mathop {S{O_3}^{2 - }}\limits^{ + 6\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,} ,\,\,\mathop {N{H_4}^ + }\limits^{ - 3\,\,\,\,\,\,\,\,\,} ,\,\,\mathop {Cl{O_4}^ - }\limits^{ + 7\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,} \)