Soạn bài Những câu hát châm biếm Ngữ văn 7 đầy đủ

- Trong nội dung bài ca dao thứ nhất, “chú tôi” được giới thiệu cụ thể là: “hay tửu hay tăm”; “hay nước chè đặc, hay nằm ngủ trưa”; “ngày ước những ngày mưa”; “đêm ước đêm thừa trống canh”.

- Từ “hay” thường được dùng đi kèm với những danh từ chỉ sự tốt đẹp của con người nhưng từ “hay” ở đây lại đặt với những thói hư tật xấu:

+ Hay tửu hay tăm: Chân dung một kẻ nát rượu.

+ Hay nước chè đặc, hay nằm ngủ trưa: Chân dung một người chỉ thích ăn chơi hưởng thụ.

+ Ngày thì ước những ngày mưa/ đêm ước đêm thừa trống canh: Chân dung của một kẻ biếng làm.

- Ý nghĩa hai dòng đầu:

+ Cô yếm đào là biểu tượng cho sự trẻ trung, xinh đẹp.

+ Lặn lội bờ ao là biểu thị cho sự cần cù chăm chỉ. Hình ảnh cô gái hoàn toàn trái ngược với "chú tôi". Ý nói một ông chú lười biếng, nát rượu như thế mà lại định mai mối cho một cô yếm đào đẹp người, đẹp nết đến vậy. Nhằm tạo nghịch cảnh gây cười.

- Bài này châm biếm hạng người lười nhác, chỉ thích hưởng thụ, không muốn lao động.

- Bài ca dao thứ hai mang nội dung là: nhại lại lời của ông thầy bói nói với cô gái.

- Lời của thầy bói là cách nói nước đôi nói những điều hiển nhiên.

- Bài ca dao phê phán:

+ Những kẻ hành nghề mê tín, lừa bịp, lợi dụng sự non dạ của người khác để kiếm tiền.

+ Đồng thời, nó cũng châm biếm những người mê tín mù quáng, thiếu hiểu biết như ông thầy bói dốt nát.

- Bài ca dao tương tự:

"Chập chập thôi lại cheng cheng,

Con gà trống thiến để riêng cho thầy.

Đơm xôi thì đơm cho đầy

Đơm vơi thì thánh nhà thầy mất thiêng".

- Ý nghĩa tượng trưng của những con vật xuất hiện trong những bài ca dao trên:

+ Con cò: Những người nông dân trong xã hội thân phận nhỏ bé.

+ Cà cuống: Những kẻ có vai vế, địa vị trong làng xã như xã trưởng, lí trưởng.

+ Chim ri, chim mào: Những kẻ tay chân của xã trưởng, lí trưởng như: cai lệ, lính lệ.

+ Chim chích: Anh mõ đi rao việc làng.

- Lựa chọn các con vật đóng vai như vậy lí thú ở chỗ:

+ Làm cho cảnh tượng trở nên sinh động lí thú. Một xã hội loài người được thực hiện ra qua xã hội của loài vật.

+ Mỗi con vật có những hành động và đặc trưng riêng đúng với hạng người mà nó đóng vai.

- Ý nghĩa phê phán trở nên sâu sắc kín đáo hơn:

+ Cảnh tượng trong bài không hề phù hợp với đám ma vì những người đến đám không mang bộ dạng xót thương mà hoàn toàn vụ lợi.

+ Bài ca dao phê phán hủ tục ma chay vô lí ở làng quê làm khổ người dân nghèo.

- Chân dung “cậu cai” trong bài ca dao số 4 được miêu tả cụ thể với những nét như sau:

+ “Đầu đội nón đuôi gà, ngón tay đeo nhẫn”: Khoe mẽ, tỏ ra quyền lực.

+ Quần áo phải “đi mượn, đi thuê”: Thân phận thấp bé, cố khoe khoang, bịp bợm.

=> Cậu cai là kẻ khoe mẽ, bịp bợm.

- Nghệ thuật châm biếm của bài ca dao trên là:

+ Cách nói mỉa mai, châm chọc “cậu cai”.

+ Dùng kiểu câu nêu “định nghĩa” để phác họa mỉa mai sự lố lăng, khoe mẽ của “cậu cai”.

+ Nghệ thuật phóng đại “Ba năm được một chuyến sai”, “Áo ngắn đi mượn quần dài đi thuê”.

=> Để nhấn mạnh thân phận thảm hại thực chất chỉ là tay sai chứ không có quyền năng gì.

- Nói về nhận xét về sự giống nhau của tất cả các bài ca dao trong văn bản, cả bốn ý kiến đã nhận định đều đúng, bởi vì:

+ Cả bốn bài đều có hình ảnh ẩn dụ, tượng trưng.

+ Tất cả đều sử dụng biện pháp phóng đại.

+ Cả bốn bài đều có nội dung và nghệ thuật châm biếm.

+ Nghệ thuật tả  thực có trong cả bốn bài.

- Những câu hát châm biếm trên, chúng ta thấy rất giống với truyện cười dân gian ở những điểm sau:

+ Đối tượng: Những thói hư tật xấu, những kẻ đáng chê cười trong đời sống.

+ Nghệ thuật châm biếm: Sử dụng biện pháp phóng đại, chỉ ra mâu thuẫn của sự vật.