Soạn bài Tổng kết về ngữ pháp (tiếp theo) Ngữ văn 9 đầy đủ

Tài liệu dưới đây nhằm giúp các em củng cố và hệ thống hóa lại kiến thức đã học về câu, thành phần chính và thành phần phụ của câu, cách biến đổi câu. Chúc các em học tập thật tốt nhé!

Soạn bài Tổng kết về ngữ pháp (tiếp theo) Ngữ văn 9 đầy đủ

1. Thành phần chính và thành phần phụ

1.1. Soạn câu 1 trang 145 SGK Ngữ văn 9 đầy đủ

- Liệt kê những thành phần chính của câu:

+ Chủ ngữ.

+ Vị ngữ.

- Liệt kê những thành phần phụ của câu:

+ Trạng ngữ.

+ Khởi ngữ.

1.2. Soạn câu 2 trang 145 SGK Ngữ văn 9 đầy đủ

Hãy phân tích thành phần của các câu sau đây:

a. Đôi càng tôi mẫm bóng.

- "Đôi càng tôi" là chủ ngữ.

- "Mẫm bóng" là vị ngữ.

b. Sau một hổi trống thúc vang dội cả lòng tôi, mấy người học trò cũ đến xếp hàng dưới hiên rồi đi vào lớp.

- "Sau một hổi trống thúc vang dội cả lòng tôi" là trạng ngữ.

- "Mấy người học trò cũ" là chủ ngữ.

- "Đến xếp hàng dưới hiên rồi đi vào lớp" là vị ngữ.

c. Còn tấm gương bằng thủy tinh tráng bạc nó vẫn là người bạn trung thực, chân thành, thẳng thắn, không hề nói dối, cũng không bao giờ biết nịnh hót hay độc ác.

- "Còn tấm gương bằng thủy tinh tráng bạc" là khởi ngữ.

- "Nó" là chủ ngữ.

- "Vẫn là người bạn trung thực, chân thành, thẳng thắn, không hề nói dối, cũng không bao giờ biết nịnh hót hay độc ác" là vị ngữ.

2. Thành phần biệt lập

2.1. Soạn câu 1 trang 145 SGK Ngữ văn 9 đầy đủ

Liệt kê các thành phần biệt lập:

- Thành phần tình thái.

- Thành phần gọi - đáp.

- Thành phần phụ chú.

2.2. Soạn câu 2 trang 145 SGK Ngữ văn 9 đầy đủ

Những thành phần xuất hiện trong ngữ liệu đã cho là:

a. "Có lẽ" là thành phần tình thái

b. "Ngẫm ra" là thành phần tình thái.

c. "Dừa xiên thấp lè tè, quả tròn, nước ngọt, dừa nếp" là thành phần phụ chú.

d. "Bẩm" là thành phần gọi - đáp.

e. "Ơi" là thành phần gọi - đáp.

3. Câu đơn

3.1. Soạn câu 1 trang 146 SGK Ngữ văn 9 đầy đủ

Tìm chủ ngữ, vị ngữ trong các câu đơn sau đây:

a. Nhưng nghệ sĩ không ghi lại cái đã có rồi mà muốn nói một điều gì mới mẻ.

- Chủ ngữ trong câu văn đã cho ở trên là: "nghệ sĩ".

- Vị ngữ trong câu văn đã cho ở trên là: "không ghi lại cái đã có rồi mà muốn nói một điều gì mới mẻ".

b. Không, lời gửi của một Nguyễn Du, một Tôn-xtôi cho nhân loại phức tạp hơn, cũng phong phú và sâu sắc hơn.

- Chủ ngữ trong câu văn đã cho ở trên là: "lời gửi của một Nguyễn Du, một Tôn-xtôi cho nhân loại".

- Vị ngữ trong câu văn đã cho ở trên là: "phức tạp hơn, cũng phong phú và sâu sắc hơn".

c. Nghệ thuật là tiếng nói của tình cảm.

- Chủ ngữ trong câu văn đã cho ở trên là: "nghệ thuật".

- Vị ngữ trong câu văn đã cho ở trên là: "là tiếng nói của tình cảm".

d. Tác phẩm vừa là kết tinh tâm hồn người sáng tác, vừa là một sợi dây truyền cho mọi người sự sống mà nghệ sĩ mang trong lòng.

- Chủ ngữ trong câu văn đã cho ở trên là: "tác phẩm".

- Vị ngữ trong câu văn đã cho ở trên là: "vừa là kết tinh tâm hồn người sáng tác, vừa là một sợi dây truyền cho mọi người sự sống mà nghệ sĩ mang trong lòng".

e. Anh thứ sáu và cũng tên Sáu.

- Chủ ngữ trong câu văn đã cho ở trên là: "anh".

- Vị ngữ trong câu văn đã cho ở trên là: "thứ sáu và cũng tên Sáu".

3.2. Soạn câu 2 trang 147 SGK Ngữ văn 9 đầy đủ

Các câu đặc biệt có trong đoạn văn:

a. Ngữ liệu a:

- "Có tiếng nói léo xéo ở gian trên".

- "Tiếng mụ chủ".

b. Ngữ liệu b: "Một anh thanh niên hai mươi bảy".

c. Ngữ liệu c:

- "Mưa xong thì tạnh thôi".

- "Hoa trong công viên".

- "Chao ôi, có thể là tất cả những cái đó".

4. Câu ghép

4.1. Soạn câu 1 trang 145 SGK Ngữ văn 9 đầy đủ

Các câu ghép trong đoạn trích đã cho là:

a. "Anh gửi vào tác phẩm một lá thư, một lời nhắn nhủ, anh muốn đem một phần của mình góp vào đời sống chung quanh".

b. "Nhưng vì bom nổ gần, Nho bị choáng".

c. "Ông lão vừa nói vừa chằm chằm nhìn vào cái bộ mặt lì xì của người bà con họ ngoại dãn ra vì kinh ngạc ấy mà ông lão hả hê cả lòng".

d. "Còn nhà họa sĩ và cô gái cũng nín bặt, vì cảnh trước mặt bỗng hiện lên đẹp một cách kì lạ".

e. "Để người con gái khỏi trở lại bàn, anh lấy chiếc khăn tay còn vo tròn cặp giữa cuốn sách trả cho cô gái".

4.2. Soạn câu 2 trang 148 SGK Ngữ văn 9 đầy đủ

Chỉ ra các kiểu quan hệ về nghĩa giữa các vế trong những câu ghép tìm được ở bài tập 1:

- (a): quan hệ bổ sung.

- (b): quan hệ nguyên nhân - hệ quả.

- (c): quan hệ bổ sung.

- (d): quan hệ hệ quả - nguyên nhân.

- (e): quan hệ mục đích - điều kiện.

4.3. Soạn câu 3 trang 148 SGK Ngữ văn 9 đầy đủ

Quan hệ về nghĩa giữa các vế trong câu ghép:

a. Quan hệ tương phản.

b. Quan hệ bổ sung.

c. Quan hệ điều kiện - giả thiết.

4.4. Soạn câu 4 trang 149 SGK Ngữ văn 9 đầy đủ

- Từ cặp câu đơn thứ nhất, ta có thể tạo ra các kiểu câu ghép chỉ các quan hệ sau:

+ Quan hệ nguyên nhân: "Vì quả bom tung lên và nổ trên không nên hầm của Nho bị sập".

+ Quan hệ điều kiện: "Nếu quả bom tung lên và nổ trên không thì hầm của Nho bị sập".

- Từ cặp câu đơn thứ hai, ta có thể tạo ra các kiểu câu ghép chỉ các quan hệ sau:

+ Quan hệ tương phản: "Quả bom nổ khá gần nhưng hầm của Nho không bị sập".

+ Quan hệ nhượng bộ: "Hầm của Nho không bị sập, tuy quả bom nổ khá gần".

5. Biến đổi câu

5.1. Soạn câu 1 trang 149 SGK Ngữ văn 9 đầy đủ

Các câu rút gọn có trong ngữ liệu đã cho là:

- "Quen rồi".

- "Ngày nào ít: ba lần".

5.2. Soạn câu 2 trang 149 SGK Ngữ văn 9 đầy đủ

Những câu được tách ra từ một bộ phận của câu đứng trước trong những ngữ liệu đã cho là:

a. "Và làm việc đó có khi suốt đêm".

b. "Thường xuyên".

c. "Một dấu hiệu chẳng lành".

5.3. Soạn câu 3 trang 149 SGK Ngữ văn 9 đầy đủ

Hãy biến đổi các câu sau đây thành câu bị động:

a. Người thợ thủ công Việt Nam làm ra đồ gốm khá sớm.

-> Có thể biến đổi câu đã cho ở trên thành câu bị động như sau: "Đồ gốm được người thợ thủ công Việt Nam làm ra khá sớm".

b. Tại khúc sông này tỉnh ta sẽ bắc một cây cầu lớn.

-> Có thể biến đổi câu đã cho ở trên thành câu bị động như sau: "Một cây cầu lớn sẽ được (tỉnh ta) bắc qua khúc sông này".

c. Người ta đă dựng lên những ngôi đền ấy từ hàng trăm năm trước.

-> Có thể biến đổi câu đã cho ở trên thành câu bị động như sau: "Những ngôi đền ấy đã dược (người ta) dựng lên từ hàng trăm năm trước".

Ngày:15/01/2021 Chia sẻ bởi:Hoang Oanh Nguyen

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM