Bài toán dân số Ngữ văn 8

Theo Thái An, Báo Giáo dục và Thời đại Chủ nhật, số 28, 1995

- Văn bản trích từ bài báo “Bài toán dân số đã được đặt ra từ thời cổ đại” in trên báo Giáo dục và Thời đại chủ nhật, số 28, 1995.

- Thể loại: Nghị luận kết hợp với thuyết minh, biểu cảm và tự sự.

- Bố cục. 3 phần:

+ Phần 1: Mở bài: từ đầu → sáng mắt ra: Nêu vấn đề: Bài toán dân số và kế hoạch hoá.

+ Phần 2: Thân bài: Tiếp → sang ô thứ 31 của bàn cờ: Tập chung làm sáng tỏ vấn đề, tốc độ gia tăng dân số trên thế giới là hết sức nhanh chóng.

+ Phần 3: Kết luận:Còn lại → Kêu gọi mọi người hạn chế bùng nổ gia tăng dân số → đó là con đườn tồn tại của loài người.

- Sự gia tăng dân số khiến con người ngày càng nhiều lên gấp bội. Nếu không hạn chế gia tăng dân số thì con người sẽ làm hại chính mình.

- Vấn đề dân số và kế hoạch hoá gia đình là vấn đề rất hiện đại mới được đặt ra. Tuy vậy khi nghe xong bài toán cổ, tác giả ngỡ như nó được đặt ra từ thời cố đại → tác giả sáng mắt ra.

- Câu chuyện bài toán cổ:

+ Cách dùng bài toán cấp số nhân để giúp người đọc thấy rõ bài toán tăng dân số tự nhiên của nhân loại là vô cùng nhanh chóng.

+ Khiến cho vấn đề thuyết minh trở nên hấp dẫn ,dễ hiểu đối với người đọc.

- Bài toán dân số được đặt ra từ câu chuyện kinh thánh:

+ Tác giả thuyết minh cho người đọc thấy mức độ gia tăng dân số nhanh chóng của nhân loại( vượt qua ô thứ 33 của bàn cờ).

+ Cách thuyết minh gây lòng tin, thuyết phục người đọc.

- Tỉ lệ sinh con của phụ nữ:

+ Thực tế một phụ nữ có thể sinh nhiều con

+ Cảnh báo nguy cơ tiềm ẩn của gia tăng dân số.

+ Cái gốc của vấn đề nhằm hạn chế sự gia tăng dân số là sinh đẻ có kế hoạch.

⇒ Sự bùng nổ dân số bao giờ cũng đi với nghèo nàn, lạc hậu, kinh tế chậm phát triển, văn hoá giáo dục không được nâng cao → dẫn đến gia tăng dân số (cái vòng luẩn quẩn kìm hãm sự phát triển xã hội).

⇒ Lí lẽ đơn giản, chứng cứ đầy đủ kết hợp các phương pháp thuyết minh,sử dụng linh hoạt các dấu câu...lập luận giàu sức thuyết phục.

- Gia tăng dân số là một thực trạng đáng lo ngại.

- Dân số có tầm quan trọng hết sức to lớn đối với tương lai nhân loại, nhất là đối với dân tộc nghèo nàn lạc hậu:

+ Vì dân số phát triển quá nhanh ảnh hưởng đến con người ở các phương diện như nhà ở, lương thực, môi trường sống...

+ Các nước còn nghèo, lạc hậu lại càng nghèo nàn lạc hậu hơn.

- Hạn chế sự gia tăng dân số là nhiệm vụ của mỗi gia đình và cá nhân.

- Đẩy mạnh giáo dục tuyên truyền về vấn đề dân số, thay đổi nhận thức và hành vi của con người để hạn chế sinh đẻ tự nhiên.

Đất đai không sinh thêm, con người lại ngày càng nhiều lên gấp bội. Nếu không hạn chế sự gia tăng dân số thì con người sẽ tự làm hại chính mình. Từ câu chuyện một bài toán cổ về cấp số nhân, tác giả đã đưa ra các con số buộc người đọc phải liên tưởng và suy ngẫm về sự gia tăng dân số đáng lo ngại của thế giới, nhất là ở những nước chậm phát triển.

Câu 1. Nêu những đặc sắc về nội dung trong Bài toán dân số.

Gợi ý làm bài:

- Văn bản đề cập đến tình trạng bùng nổ dân số thế giới quá nhanh. Từ câu chuyện một bài toán cổ về cấp số nhân, tác giả đã đưa ra các con số buộc người đọc phải liên tưởng, suy ngẫm về sự gia tăng dân số đáng lo ngại của thế giới , nhất là ở các nước chậm phát triển.

Câu 2. Nêu những đặc sắc nghệ thuật trong Bài toán về dân số.

Gợi ý làm bài:

- Văn bản với cách viết nhẹ nhàng mà sâu sắc

- Sử dụng cách lập luận chặt chẽ, dẫn chứng phong phú, giàu sức thuyết phục

Qua bài học các em cần nắm một số nội dung chính sau:

- Hiểu được sự gia tăng dân số là con đường “tồn tại hay không tồn tại” của loài người.

- Thấy được sự chặt chẽ, khả năng thuyết phục của cách lập luận bằng một câu chuỵện nhẹ nhàng mà hấp dẫn.

- Rèn kĩ năng tích hợp với phần tập làm văn, vận dụng kiến thức đã học ở bài phương pháp thuyết minh để đọc - hiểu, nắm bắt được vấn đề có ý nghĩa thời sự trong văn bản.

- Biết vận dụng vào việc viết bài văn thuyết minh.