Câu nghi vấn Ngữ văn 8

- Đặc điểm hình thức:

+ Câu nghi vấn là câu: Có các từ nghi vấn: ai, gì, nào, tại sao, đâu, bao giờ, bao nhiêu, à, ư, hả, chứ, (có)… không, (đã)… chưa hoặc có từ “hay” (nối các quan hệ lựa chọn).

+ Khi viết, câu nghi vấn thường kết thúc bằng dấu chấm hỏi (?)

+ Nếu không dùng để hỏi thì có thể kết thúc bằng dấu chấm (.), dấu chấm than (!) hoặc dấu chấm lửng (…)

- Chức năng chính dùng để hỏi. Ngoài ra còn dùng để cầu khiến, khẳng định, phủ định, đe dọa, bộc lộ tình cảm, cảm xúc… không yêu cầu người đối thoại trả lời.

- Ví dụ câu nghi vấn:

+ Anh đi đâu thế?

+ Tại sao lại thế nhỉ!

Câu 1: Em hãy chỉ ra câu nghi vấn và nêu chức năng của chúng trong những ngữ liệu dưới đây:

a. Tại sao anh lại đối xử với tôi như thế?

b. Hôm nay mẹ đi đâu về muộn thế? Con đói quá trời rồi nè!

c. An nói với Hoàng:

- Cậu có thể mở cửa giúp tớ được không?

Hoàng trả lời:

- Được cậu.

d. Ai dám bảo chúng tôi không hạnh phúc?

e. Sao cậu không học bài thế?

Gợi ý trả lời:

a. Tại sao anh lại đối xử với tôi như thế?

-> Câu nghi vấn có chức năng bộc lộ tình cảm, cảm xúc.

b. Hôm nay mẹ đi đâu về muộn thế?

-> Câu nghi vấn có chức năng để hỏi.

c. Cậu có thể mở cửa giúp tớ được không?

-> Câu nghi vấn có chức năng cầu khiến.

d. Ai dám bảo chúng tôi không hạnh phúc?

-> Câu nghi vấn có chức năng khẳng định

e. Sao cậu không học bài thế?

-> Câu nghi vấn có chức năng phủ định.

Câu 2: Em hãy viết đoạn văn ngắn có sử dụng câu nghi vấn.

Gợi ý trả lời:

Em rất thích mùa xuân. Bởi vì mùa xuân chính là mùa đoàn viên, mỗi khi xuân đến mọi người cùng sum họp gia đình, cây cối thì đâm chồi nảy lộc. Phải chăng mùa xuân là mùa mà chúng ta đều yêu thích nhất? Bởi xuân mang theo sức sống bao trùm khắp không gian. Trên những cành cây khẳng khiu trụi lá, những chồi non xanh mơn mởn như những ngọn lửa xanh bập bùng cháy. Trong vườn những bông hoa thi nhau tỏa hương khoe sắc tràn ngập khắp không gian. Màu hồng của những bông hoa đào, cánh vàng của những bông hoa mai, sắc đỏ của câu đổi tết làm không khí thêm tưng bừng rộn ràng náo nhiệt đón chào một năm mới tràn đầy niềm vui. Xuân đã về thật rồi, chúng ta hãy cùng nhau chào đón một mùa xuân ấm áp nhé!

Câu 3: Em hãy đọc đoạn văn dưới đây và chỉ ra câu nghi vấn có trong đoạn văn, sau đó nêu tác dụng.

Trong cuộc sống, con người luôn khai thác và chinh phục thiên nhiên. Dù vậy chúng ta phải luôn nhớ rằng: Thiên nhiên là bạn tốt của con người, con người cần yêu mến và bảo vệ thiên nhiên. Trước tiên chúng ta phải hiểu thiên nhiên là gì? Thiên nhiên là những gì có ở xung quanh chúng ta, do tạo hóa sinh ra và không có bàn tay xây dựng của con người. Cụ thể hơn, thiên nhiên chính là bầu trời, là mặt đất, là rừng cây, biển cả, ánh sáng - những thứ vô cùng quen thuộc và cần thiết trong cuộc sống của ta. Thiên nhiên tạo điều kiện như thế nào cho chúng ta? Thiên nhiên đã cho con người tồn tại và phát triển. Thiên nhiên, đó là rừng vàng cung cấp đủ loại lâm sản. Rừng ngăn nước lũ, chắn gió, chắn cát để bảo vệ mùa màng. Thiên nhiên, đó là biển bạc cung cấp cho con người bao loại hải sản quý giá. Biển còn là đường giao thông thuận lợi nối liền các đại lục từ Đông sang Tây, từ Bắc xuống Nam. Thiên nhiên, đó là đất đai cho con người trồng trọt, canh tác. Từ lúa, ngô, khoai, rau, đậu cho đến cam, nho, táo, mận. Có đất trồng trọt, con người mới có lương thực, thực phẩm để duy trì sự sống. Con người ngày càng tiến bộ, khoa học kĩ thuật càng phát triển nhưng không hoàn toàn thay thế được thiên nhiên. Ta chỉ cải tạo thiên nhiên mà thôi. Phải nói là nhân loại càng văn minh, ta càng nhận ra giá trị to lớn, vô tận của thiên nhiên. Càng hiểu biết về y học, ta càng yêu quý không khí trong lành, càng sợ không khí, dòng nước ô nhiễm. Như vậy, một vấn đề mới được đặt ra. thiên nhiên cần ta yêu mến, bảo vệ để có thể phục vụ ta lâu dài, tốt đẹp hơn.

Gợi ý trả lời:

Những câu nghi vấn có trong đoạn văn trên là:

- "Trước tiên chúng ta phải hiểu thiên nhiên là gì?".

- "Thiên nhiên tạo điều kiện như thế nào cho chúng ta?".

-> Những câu nghi vấn này nhằm nhấn mạnh đến vai trò của thiên nhiên trong cuộc sống của con người.

Sau khi học xong bài này, các em cần nắm một số nội dung chính như sau:

- Nắm được đặc điểm hình thức của câu nghi vấn .

- Nắm được chức năng chính của câu nghi vấn.

- Nhận biết và hiểu tác dụng của câu nghi vấn trong văn bản cụ thể.

- Phân biệt câu nghi vấn với một số kiểu câu dễ lẫn.