Soạn bài Thao tác lập luận so sánh Ngữ văn 11 tóm tắt

- Xác định những đối tượng so sánh trong đoạn văn:

+ Đối tượng so sánh: bài Văn chiêu hồn.

+ Đối tượng được so sánh: Chinh phụ ngâm, Cung oán ngâm, Truyện Kiều.

Chỉ ra điểm giống và khác nhau trong đoạn văn:

- Giống nhau: Đều bàn về con người.

- Khác nhau:

+ Chinh phụ ngâm, Cung oán ngâm khúc, Truyện Kiều bàn về con người ở cõi sống.

+ Bài văn Chiêu hồn bàn về con người trong lúc sống và cả lúc ở cõi chết.

- Tác giả đã tiến hành so sánh trong đoạn trích để làm sáng tỏ lập luận của tác giả về Truyện Kiều thì nói đến cả xã hội loài người. Còn về "Văn chiêu hồn" thì cả loài người được bàn đến một cách cụ thể.

- Thao tác lập luận so sánh trong đoạn văn trên nhằm:

+ Mục đích so sánh làm đối tượng nghiên cứu tương quan với đối tượng khác.

+ So sánh đúng làm bài văn sinh động, thuyết phục hơn.

- So sánh trên những quan niệm như sau:

+ Bàn về cải lương hương ẩm: chỉ cần bài trừ hủ tục.

+ Xoa xoa mà ngư ngư tiều tiều canh canh mục mục: chỉ cần trở về với đời sống chất phác, thuần hậu, trong sạch.

- Căn cứ so sánh những quan niệm soi đường trong đoạn văn trên là:

+ Trong Tắt đèn của Ngô Tất Tố, chị Dậu đã thay đổi tâm lý của mình để tạo nên bước chuyển trong sáng tác của nhà văn (người nông dân bước đầu biết đấu tranh).

+ Tác giả tạo ra sự đối lập giữa các tuyến nhân vật nhằm tô đậm, làm nổi bật hình ảnh người nông dân phản kháng.

- Mục đích so sánh: Chỉ ra ảo tưởng của hai quan niệm trên để làm nổi bật cái đúng của Ngô Tất Tố: Người nông dân đứng lên chống lại kẻ bóc lột mình, áp bức mình. Đây là so sánh có tính chất tương phản.

- Kết luận được rút ra từ sự so sánh phải chân thực và rõ ràng:

+ Nguyễn Tuân, giá trị soi sáng của tác phẩm "Tắt Đèn" cao hơn những người theo chủ nghĩa cải lương, hoài cổ.

+ Ông chú ý nhấn mạnh các mặt của cảnh đời.

- Tác giả so sánh phương Bắc với phương Nam trên các phương diện:

+ Văn hóa (vốn xưng nền văn hiến đã lâu).

+ Chủ quyền lãnh thổ (sông núi bờ cõi đã chia).

+ Phong tục.

+ Các triều đại trị vì.

+ Anh hùng, hào kiệt.

- Kết luận rút ra: Nước Nam ta là nước có chủ quyền dân tộc, sánh ngang với nước phương Bắc, không thể xâm phạm.

- Đoạn thơ của Nguyễn Trãi được đánh giá là một đoạn thơ so sánh có tính mẫu mực và sức thuyết phục cao. Trên cơ sở nêu ra những nét giống và khác nhau, tác giả đã dẫn dắt người đọc đi đến một chân lí, đó là sự tồn tại độc lập của hai quốc gia, không thể hòa lẫn được. Mục đích lập luận của Nguyễn Trãi đã đạt được hiệu quả.