Thạch Sanh Ngữ văn 6

Tóm tắt theo các sự việc chính:

- Thạch Sanh ra đời.

- Thạch Sanh lớn lên học võ, phép thần thông.

- Thạch Sanh kết nghĩa anh em với Lí Thông.

- Mẹ con Lí Thông lừa Thạch Sanh đi chết thay cho mình.

- Thạch Sanh diệt chằn tinh lại bị Lí Thông cướp mất.

- Thạch Sanh diệt đại bàng cứu công chúa cũng bị Lí Thông cướp mất.

- Thạch Sanh diệt hồ tinh cứu thái tử bị vu oan vào tù.

- Thạch Sanh được giải oan và cứu công chúa.

- Thạch Sanh chiến thắng quân 18 nước chư hầu và lên ngôi vua.

Đoạn trích có thể chia thành hai đoạn:

- Đoạn 1: Từ đầu → phép thần thông : Sự ra đời của Thạch Sanh.

- Đoạn 2: Còn lại : Những thử thách và chiến công của Thạch Sanh.

- Bình thường:

+ Là con một người nông dân tốt bụng.

+ Sống nghèo khổ bằng nghề kiếm củi trên rừng.

→ Cuộc đời và số phận gần gũi với nhân dân.

- Khác thường:

+ Là thái tử con Ngọc Hoàng.

+ Mẹ mang thai trong nhiều năm.

+ Được thiên thần dạy đủ võ nghệ.

=> Kể về sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh, nhân dân ta nhằm: Tô đậm tính chất kì lạ, đẹp đẽ cho nhân vật, làm tăng sức hấp dẫn của truyện. Đồng thời, thể hiện ước mơ, niềm tin: con người bình thường cũng là những con người có tài năng phẩm chất kì lạ.

- Thử thách:

+ Bị mẹ con Lí Thông lừa đi canh miếu thờ, thế mạng.

+ Xuống hang diệt đại bàng, cứu công chúa, bị Lí thông lấp của hang.

+ Bị hồn chằn tinh, đại bàng báo thù, Thạch Sanh bị bắt vào ngục.

+ 18 nước chư hầu kéo quân sang đánh.

- Chiến công:

+ Thạch Sanh diệt chằn tinh.

+ Diệt đại bàng, cứu công chúa, cứu con vua Thuỷ Tề.

+ Thạch Sanh minh oan, lấy công chúa.

+ Chiến thắng quân 18 nước chư hầu.

=> Thử thách của Thạch Sanh ngày một tăng, mức độ ngày càng nguy hiểm, chiến công ngày rực rỡ vẻ vang.

- Phẩm chất của Thạch Sanh:

+ Sự thật thà chất phác.

+ Sự dũng cảm và tài năng.

+ Nhân hậu, cao thượng, yêu hoà bình.

=> Thạch Sanh là nhân vật chức năng: hành động theo lẽ phải.

- Chi tiết tiếng đàn thần kì:

+ Tiếng đàn giúp cho nhân vật được giải oan, giải thoát. Nhờ tiếng đàn mà công chúa khỏi câm, giải thoát cho Thạch Sanh, Lí Thông bị vạch mặt,đó là tiếng đàn của công lí. Tác giả dân gian đó sử dụng chi tiết thần kì để thể hiện quan niệm và ước mơ công lí của mình.

+ Tiếng đàn làm cho quân 18 nước chư hầu phải cuốn giáp xin hàng. Nó là vũ khí đặc biệt để cảm hoá kẻ thù. Tiếng đàn là đại diện cho cái thiện và tinh thần yêu chuộng hoà bình của nhân dân ta.

- Chi tiết niêu cơm thần kì:

+ Niêu cơm có sức mạnh phi thường cứ ăn hết lại đầy, làm cho quân 18 nước chư hầu phải từ chỗ coi thường, chế giễu, phải ngạc nhiên, khâm phục.

+ Niêu cơm và lời thách đố đó chứng tỏ sự tài giỏi của thạch Sanh.

+ Niêu cơm thần kì là tượng trưng cho tấm lòng nhân đạo, tư tưởng yêu hoà bình của nhân dân.

- Kết nghĩa anh em với Thạch Sanh để mưu lợi.

- Lừa Thạch Sanh đi thế mạng thay cho mình.

- Cướp công của Thạch Sanh.

=> Lí Thông là kẻ lừa lọc, phản phúc, xảo trá, bất nhân, bất nghĩa,...

- Thạch Sanh lấy công chúa - được vua nhường ngôi.

- Hậu quả mẹ con Lí Thông bị: Sét đánh chết.

=> Cách kết thúc truyện có hậu thể hiện công lí xã hội: ở hiền gặp lành, cái thiện chiến thắng cái ác và ước mơ của nhân dân ta về một sự đổi đời. Đây là cách kết thúc phổ biến trong truyện cổ tích.

Câu 1: Em hãy viết một đoạn văn ngắn nêu cảm nghĩ của em về nhân vật Thạch Sanh.

Gợi ý trả lời:

Câu chuyện của Thạch Sanh cho ta nhiều suy ngẫm. Vốn xuất thân từ gia đình nghèo nên Thạch Sanh có cuộc sống và số phận đời gần gũi với nhân dân lao động. Chàng có tài năng xuất chúng và phẩm chất tốt đẹp được tiên trời phú để chiến đấu với lũ quái vật bảo vệ dân lành với lòng dũng cảm. Sự khoan dung trước tội ác của Lý Thông, nhân đạo và thể hiện sự hòa bình dân tộc trước tiếng vó ngựa của quân xâm lăng. Thạch Sanh là một con người tưởng tượng của nhân dân thể hiện niềm tin,mơ ước về đạo đức,công lí ở hiền gặp lành, ác giả ác báo, và một xã hội lí tưởng nhân đạo yêu hòa bình của con người Việt Nam.

Câu 2: Em hãy sưu tầm những bài thơ viết về Thạch Sanh.

Gợi ý trả lời:

a. Bài 1:

"Ngày xưa ở huyện Cao Bình

Có gia đình nọ hiền lành chưa con

Tiếng lành vang tới ơn trên

Bèn sai Thái Tử xuống trần đầu thai

Dạy đủ mọi phép thành tài

Cho nên sức khỏe dẻo dai như thần

Ra đời gặp gỡ Lí Thông

Anh em kết nghĩa về chung một nhà

Miếu thờ đánh thắng đại xà

Bị Thông lừa gạt, quay về gốc đa

Công chúa bị đại bàng tha

Chàng giương cung bắn lần ra hang cùng

Rồi Thông ngon ngọt nói rằng:

Công chúa bị bắt phải tìm ngay đi!

Hai người vội vã ra đi

Thạch Sanh xuống dưới, Lí Thông đợi ngoài

Diệt đại bàng rồi cứu người

Kéo công chúa trước rồi lừa Thạch Sanh

May sao chàng gặp hiền nhân

Cứu Thái tử bị giam cầm bấy lâu

Được tặng vàng bạc, ngọc châu

Thạch Sanh không nhận, chỉ cầu đàn kia...".

(Khi chàng Thạch Sanh của truyện cổ tích bước vào thơ - Nguyễn Bảo Trang)

b. Bài 2:

"Lý gia ở thị trấn xa

Nhà chuyên cất rượu buôn xa bán gần.

Thạch Sanh nay đến đỡ đần

Bao nhiêu việc nặng một thân chẳng nghì.

Yên vui có được mấy khi

Thạch Sanh vừa đến biết gì chuyện qua.

Đầu làng cách cũng không xa

Một ngôi miếu nhỏ cũng là căn nguyên

Vốn là có lão chằn tinh

Lâu năm tu luyện thuật tinh phép thuần,

Đến làng quấy nhiễu nhiều lần

Bắt người ăn thịt phép quân chẳng sờn.

Làng cho xây miếu thuận rằng

Hàng năm cống một mạng người chuộc yên.

Các nhà lần lượt theo phiên

Lần này họ Lý đến phiên tế thần.

Lý Thông lòng dạ bần thần

Trước giờ tử biệt muôn phần sầu đau.

Trời dông gió dẫn mưa rào

Mẹ con tuôn lệ khác nào mưa rơi.

Giữa lằn sinh tử tức thời

Loé lên kế sách mượn người thế thân...".

(Thạch Sanh, Lí Thông - sưu tầm)

Sau khi học xong bài này, các em cần nắm một số nội dung chính như sau:

- Thạch Sanh là truyện cổ tích về người dũng sĩ diệt chằn tinh, diệt đại bàng cứu người bị hại, vạch mặt kẻ vong ân bội nghĩa và chống quân xâm lược.

- Truyện thể hiện ước mơ, niềm tin về đạo đức, công lí xã hội và lí tưởng nhân đạo, yêu hòa bình của nhân dân ta.

- Truyện có nhiều chi tiết tưởng tượng thần kì độc đáo và giàu ý nghĩa như sự ra đời và lớn lên kì lạ của Thạch Sanh, cung tên vàng, niêu cơm thần,...