Truyền thông thị giác từ góc nhìn thiết kế đồ hoạ Việt Nam hiện đại

Truyền thông thị giác (TTTG) là hình thức truyền tải một thông điệp hay cảm xúc nhất định nào đó thông qua ngôn ngữ thị giác. Nói một cách cụ thể hơn, chúng ta không sử dụng lời để nói chuyện với người xem, mà dùng những hình ảnh, minh hoạ, màu sắc và bố cục...để diễn tả cảm xúc và thông điệp. Thực tế hoạt động Mỹ thuật ứng dụng hay Mỹ thuật công nghiệp ở Việt Nam trong nhiều năm trở lại đây đều liên quan đến truyền thông - giao tiếp. Trong nhiều loại hình nghệ thuật thị giác, thiết kế đồ họa (TKĐH) thể hiện rõ nhất chức năng truyền thông - giao tiếp, chức năng truyền thông - giao tiếp đã trở thành yếu tố sống còn của TKĐH hiện đại. Nghiên cứu TTTG từ góc nhìn TKĐH Việt Nam hiện đại qua tạo hình sẽ mang đến cái nhìn khái quát về Truyền thông thị giác Việt Nam ở mọi khía cạnh, quá trình nghiên cứu đồng thời chỉ ra những thành tựu và hạn chế của TKĐH Việt Nam ở góc độ TTTG, từ đó rút ra kinh nghiệm để TKĐH Việt Nam hiện đại phát triển vững chắc hơn trong hiện tại và mạnh mẽ trong tương lai.

TKĐH Việt Nam hiện  đại ở giai  đoạn này  được ghi nhận thành công  ở   thể   loại   thiết   kế   logo,   trong   rất   nhiều   thiết   kế  logo  được sử dụng rộng rãi phải kể đến logo Petrorimex (1989) của Vũ Hiền. Sự ra đời   logo   Petrorimex, đồng   thời hình   thành   một   loạt   của hàng bán lẻ  xăng dầu trên cả nước được quy chuẩn về bảng hiệu, màu sắc, kiểu chữ,   thiết   kế  nội   thất,   trang   phục   và   thẻ  nhân   viên...  đó   là   lý   do  để đánh giá logo Petrorimex mang tính thương mại đầu tiên ở Việt Nam - biểu   hiện   sinh  động   TKĐH   hiện  đại.  Ngoài  thiết   kế   logo,  các  hình thức  TKĐH       quảng   cáo  như   áp   phích   giới   thiệu   và   quảng   cáo   sản phẩm, bao bì, tờ rơi, tờ gấp...cũng phát triển mạnh mẽ. TKĐH ở giai đoạn này chuyển dần theo hướng truyền thông - giao tiếp. Bắt đầu từ năm 1986, máy tính hỗ trợ TKĐH xuất hiện  ở Việt Nam, đã tạo nên một   cuộc   "cách   mạng"   thực   sự   trong   việc   sử   dụng   chữ   và   hình  ảnh trong TKĐH nó rút ngắn thời gian tổng hợp, trình bày và liên kết các thành phần của một sản phẩm TKĐH. Sự tham gia của máy tính và số hoá vào quá trình TKĐH đã thúc đẩy các loại hình TKĐH quảng cáo tấm   lớn  phát   triển,   bao   gồm   cả   quảng   cáo     động.

• Mối quan hệ trong ngôn ngữ biểu đạt: Từ những dấu hiệu: màu sắc, hình, không gian và chuyển động trong tạo hình của TKĐH người xem   cảm   nhận   dấu   hiệu   TTTG.  Ý   nghĩa   TTTG  trong   TKĐH  được hình   thành  trong   tâm   trí   người   xem   bắt  đầu   từ   những   dấu   hiệu   cảm nhận đầu tiên.
• Mối quan hệ trong chức năng truyền thông - giao tiếp:  TKĐH đang phát triển theo định hướng truyền thông và giao tiếp, chức năng truyền   thông   và   giao   tiếp   của   TKĐH   thể   hiện  ở   khả   năng   trao  đổi thông tin qua hình ảnh - là dạng thức một thông điệp truyền thông.

      Mỗi TKĐH được trình bày, từ kiểu chữ đến hình ảnh đều có một hoàn cảnh lịch sử độc đáo được thiết lập trong sự nỗ lực và sáng tạo 
không   ngừng   của   nhà   thiết   kế  để   thúc  đẩy   một   phương   tiện   truyền thông. TKĐH cho mục đích TTTG, ở khía cạnh lịch sử luôn cho thấy xu hướng kỹ thuật được áp dụng, quan điểm đạo đức, quan điểm nghệ thuật của nhà thiết kế và người xem trong quá khứ. 

      Với sự hiểu biết về các kỹ thuật liên quan đến việc trình bày một TKĐH   cho   mục đích   truyền   thông,   là   cơ  sở để  các   nhà   thiết   kế  xác định mức độ cần thiết về kỹ thuật áp dụng, phương pháp tiếp cận hay vấn  đề   tài   chính   phù   hợp   với   nội   dung   và   mục  đích   của   công   việc truyền thông. Việc xác định một TKĐH “đẹp” sẽ luôn là vấn đề khó khăn, sự quyết đoán thường mang tính chủ quan.  Đôi khi giá trị của một TKĐH cho mục đích TTTG sẽ thay đổi theo thời gian và thường khác nhau giữa các nền văn hoá. Trong tổng hòa các yếu tố tạo nên một TKĐH, hầu hết các nhà thiết kế đều dựa trên bốn gợi ý phổ quát để   hướng  đến   một   thiết   kế   “tốt”  đó   là:   tương   phản,   cân   bằng,   nhịp điệu, và thống nhất. Mỗi một sản phẩm TKĐH Việt Nam hiện đại luôn có một lý do rõ ràng và nhất quán để sử dụng một trong bốn gợi ý này. 

TKĐH, một loại hình nghệ thuật thị giác tạo nên những hình ảnh giao   tiếp   phức   tạp   về  hình   thức   và   nội   dung,   hình  ảnh   trong   TKĐH luôn  chứa  đựng   nhiều   tín   hiệu   thị   giác.   Mọi   hoạt  động   TKĐH   Việt Nam   hiện   tại  đều   liên   quan  đến   TTTG,  đã   có   nhiều   nghiên   cứu   về TKĐH  ở các khía cạnh khác nhau nhưng hoàn toàn thiếu vắng công trình nghiên cứu TKĐH ở khía cạnh TTTG. Nghiên cứu TTTG từ góc nhìn TKĐH Việt Nam hiện đại sẽ mang đến cái nhìn bao quát nhất về TTTG Việt Nam. 

4. Tài liệu tham khảo

• Ngô   Anh   Cơ,   "Về   cách   sử   dụng   thuật   ngữ   mỹ   thuật   công nghiệp,   mỹ   thuật  ứng   dụng,   và   design   hiện   nay",   Tạp   chí   Văn   hoá Nghệ thuật,      Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, số 402, 12/2017, tr. 68 - 71. 
• Ngô Anh Cơ, "Năm giai đoạn phát triển quan trọng của truyền thông thị giác", Tạp chí Nghiên cứu Mỹ  thuật, Viện Mỹ thuật - Trường đại học Mỹ thuật Việt Nam, số 3 (15), 9 - 2017, tr. 57 - 67. 

-- Nhấn nút TẢI VỀ hoặc XEM ONLINE để tham khảo đầy đủ nội dung—